Tuesday, March 25, 2014

Attila, Ankara Opera Sahnesinde, Giuseppe Verdi



Değerli Okurlarım,

Ankara Devlet Opera sahnesinde 22-Şubat 2014 akşamı, müziğini İtalyan besteci Giuseppe Verdi'nin yazdığı "Attila" operası Türkiye Premier'i- yani ilk oynanışı vardı. Biletlerimizi 15-gün öncesinden internette satışa çıktığı saate aldık. Sabah saat 09:30'da biletler satışa çıktı, inanılmaz bir durum oldu 5-dakika içinde tüm parter biletler bitti, Saat 09:34'te 4-bilet zor aldım. Herbiri ayrı yerde oldu.

Premier akşamı operaya erkenden gittik. Sponsorluk yapan Ankara İtalyan Enstitüsü ve İtalyan Elçiliği herhalde tam kadro bizden önce ordaydılar. Sahnede olmayan opera sanatçıları da gelmişlerdi. Daha önce sahnede gördüğünüz değerli bir opera sanatçısını yan koltukta görmek insana gerçek-üstü ortam hissi veriyor. Eğer o sanatçı cast (ekip) içinde ise, o akşam sahne yerine parterde oturuyorsa, ve kendi rolünü oynayan sanatçı ile beraber sanki eko yapar gibi tüm eseri yanınızda söylüyorsa daha değişik bir durum oluyor.

Attila operası için ev ödevimi yaptım, 2-gün üst üste CD'den değişik yorumları dinledim. Müziği kafamda takip eder hale geldim. Ortalarda sol başta yerimiz vardı. Fuayede bizim gibi "kadrolu seyirci" kontejanından olan arkadaşlarımızla buluştuk.

Önce program kataloglarını aldık, zaten konu konusunda herkes hazırlıklı idi, müziği benim gibi önceden dinleyenler vardı. Kataloglar okunacak sonra kolleksiyoner hatırası olarak kütüphanede duracak.

Eser Roma(İtalyan) güçlerinin kendilerini esir etmeye gelen istilacı barbar Hun İmparatoru Attila (hükümranlığı M.S.454-453) ile savaşını anlatıyor. Sert askeri güçler Attila'yı alt etmeye yetmemiş. Romalı kadınların gücü bu işi başarmış. Aslında Roma kayıtlarına göre gerçekte Hunların kralı Attila yüksek tansiyona bağlı burun kanamasından ölmüş. Librettoyu yazan yazar Temistocle Solera, son olayları değiştirmiş. Operanın sonunda Romalı güzel kadın Odabella barbar istilacı Attila'yi kılıçla öldürdü, ve Roma kurtuldu.

Opera ilk kez 1846 yılında Venedik LaFenice operasında sahnelenmiş. Bizde ancak bu yıl sahnelenebildi. Nedeni üstünde çok sayıda yorum yapmak mümkün. "Zamanlaması manidar" mı demeli bilemem.Yönetenlerin sozsuza kadar hükümran olamayacakları fikri, belki düşünülebilir.

Roma'da demokrasi o dönemde yoktu, ama hukuki altyapısıyla bir Roma medeniyeti vardı. Barbar istilacı güç sonunda yenildi yok oldu. Roma yazılı kaynakları olmasa onlar hakkında günümüze birşey kalmayacak, onlar hakkında birşey bilmeyecektik.

Müzik muhteşem üvertürle başladı. Orkestra öne geçti, Orkestra şefi Lorenzo Castriota, orkestradan tam verimlilik aldı. Sahneleme düzgün sürdü. Sahneye koyan LetonyalıYönetmen Andrejs Zagars işini iyi biliyor. Savaş Camgöz'ün hazırladığı dekorlar kullanışlı, pratik ve göz alıcı. Dekorlar çok sayıda değişti, Kristine Pasternaka'nın hazırladığı kostümler uygun makul.

Opera sanatçıları henüz ilk sahnelemenin heyecanı içinde idiler. Sesler bazan ister istemez bozuldu. Bundan birbuçuk asır önce bestelenmiş, Verdi'nin bu gençlik şaheseri Ankara sahnesinde belirdi. Sahneleme eminim 1-2 oyundan sonra iyice pekişecek. İlk oyunda benim gibi konservatuar eğitimi almamış ortalama bir dinleyicinin bile fark edebileceği detaylar hissedildi. İnce seslerin kalınlaştığı, kalın seslerin inceldiği, tizleştiği bölümlerde ister istemez şansızlıklar oldu, ama bunların hiçbiri önemli değil. Sahnede perdeden 2-metre gerisinde sesler duyuluyor, ama perdeden 5-metre gerisine giderseniz ses boğuluyor, seyirci duyamıyor.

Premier , 22 Şubat günü Attila rolünde bas Tuncay Kurtoğlu ilk defa başrol olmanın imtihanını iyi verdi. Ses ve tiyatral olarak çok iyiydi. Foresto rolünde tenor Ünüşan Kuloğlu, Odabella soprano Feryal Türkoğlu, Ezio Serkan Kocadere rollerinin hakkını verdiler. 26-Şubat günlü ikinci sahnelemede Attila rolünde Tuncay Doğu, Foresto Ünüşan Kuloğlu (tekrar), Odabella Reyhan Görbil, Ezio Cem Beran Sertkaya oynadılar. Sonra 24 Mart günü ikinci cast dinledik. 5,16 Nisan geceleri tekrar sahnelendi. 16 Nisan gecesi Attila rolünde bas-bariton Erdem baydar çok iyiydi.  Bizim izlediğimiz her sahnelemede koro ve orkestra, solistlere çok iyi destek verdi. İki perde sonunda eser bitti. CD'lerde 3-perde, ancak bizde 2-perdeye inmiş. Toplam 2-saat, muhteşem güçlü bir opera müziği dinledik.

Giuseppe Verdi'nin Ankara operasında ilk defa sahnelenen "Attila" şaheserini mutlaka gidin görün. Şu anda kapalı gişe oynuyor, 15-gün öncesinden internet satışına açıldığı gün saat 09:30'da bilet alın. Verdi müziğinin keyfine varın. Bu muhteşem eseri arka arkaya bir çok kez seyretmek lazım.

Gelecek sezon tekrar tekrar sahnelenmesi lazım. Aspendos ve Istanbul opera festivallerinde programda olacak. Sakın kaçırmayın. En derin selam ve saygılarımla.


Ankara, 2014-04-17

No comments: