Küçük
Ayşe ilkokulu bitirmek üzeredir. Annesiyle beraber Fatih Kıztaşı
mahallesinde, rahmetli babadan kalma küçük evde otururlar. 1912-13
Balkan savaşları muhaciri Sarayevo'lu anne Fatma Müzeyyen hanım
mahallenin gelinlik kızlarına elbise diker. Alt kat haneyi kiraya
vermişlerdir. Az bir parayla çoğu sebze ağırlıklı yemeklerle
karınlarını doyururlar. O yıllarda balık bol ve ucuzdur, fakir
yemeğidir. Küçük Ayşe'nin okul önlüğü çok eskimiştir ama
yenisini alacak paraları yoktur. Sepya fotoğraflarda siyah önlüklü
arkadaşları arasında çok yıkanmaktan artık beyazlaşmış
önlüğü ile çok kolay seçilir.
O
günlerde İstanbul'da yabancı dilde eğitim yapan okullar bir ortak
karar alırlar. Heryıl fakir ama çok çalışkan birkaç öğrenciyi
parasız yatılı olarak alacaklardır. Bu durumu kimseye
söylemeyeceklerdir. Her okul çevre ilkokullara yazı yazar, aday
ismi ister, aday öğrencinin çok çalışkan aynı zamanda çok
fakir olması şartı vardır.
Fransız
kız mektep lisesinin talebine her ilkokuldan aday ismi verilir.
Mayıs ayında okul seçimini yapar, Ayşe'yi seçer ve okuluna
bildirirler. Sonra araya yaz ayı girer, eylül yaklaşır, okuldan
bir ses çıkmaz. Ayşe merak eder, ilkokul öğretmenine sorar,
öğretmen okul müdürüne sorar, müdür telefon açar, son durumu
sorar.
Fransız
kız mektep lisesinden cevap gelir. Evet seçimi yapmışlar, başta
Ayşe'yi seçmişlerdir, ama o sıralarda tek parti döneminin önemli
bir devlet kurumu müdür yardımcısının da ilkokulu bitirmiş bir
küçük kızı vardır, kendilerine doğrudan bir talep iletilir.
Yabancı dilde eğitim yapan lisenin devlet katları ile bürokrasi
ile iyi ilişkiler içinde olması gerekir. Ayşe seçimini gözardı
ederler.
Öğretmeni
küçük Ayşe'ye durumu anlatır, başarılı insanların her zaman
başarılı olacağını söyler, dünyanın sonu değildir. Ayşe
olanları çabuk unutur, bu durum hayat boyu başına gelecek ne ilk
ne son talihsizlik olur, mahallenin ortaokuluna yazılır, sonra Çapa
ilköğretmen okuluna, daha sonra Ankara Gazi Terbiye türkçe-edebiyat
braş öğretmenliğine girer, bitirir. Yaşına uygun hakim adayı
genç bir beyle evlenir, üç oğlu, dört torunu, çok yeni bir
torun kızı olur. Emekli olana kadar binlerce öğrenci yetiştirir.
Yıllar öncesine bakınca insan sormadan edemiyor, acaba küçük
Ayşe, Fransız kız mektep lisesine girseydi, hayatı nasıl
yönlenirdi? Çok iyi Fransızca öğrenirdi. Okul bitince herhalde
zengin biri ile evlenirdi, sonunda ev hanımı olurdu, evinde
otururdu. Belki böylesi çok daha iyi oldu.
Fransız
kız mektep lisesi bu uygulamayı çabuk durdurdu. Çünkü
istedikleri sonucu alamadılar, amacın dışına çıktılar. Yoğun
torpil baskısı altında kaldılar. Başka bazı yabancı dilde
eğitim yaban okullar uygulamayı bir süre daha devam ettirdiler.
Torpil geldiğinde ona uydular, olmadığında fakir çalışkan
öğrencileri seçtiler aldılar, çalışkan öğrencilerin varlığı
sınıfın eğitim kalitesini yukarı çekti.
Benim
çocukluğumda parasız yatılı lise imtihanları vardı, bu
imtihanlara girenler parasız yatılı okullara geçerlerdi, nedense
milli eğitim bakanlığı üst bürokratlarının çocukları hep
İstanbul'un gözde liselerini, kazanırlardı. Söylendiğine göre
bu ayrıcalıklı çocukların başına gönderilen mümeyyizler,
onlara doğru cevapları dikte ettirirlermiş. Aynı imtihana giren
ve ayrıcalığı olmayan diğer çocuklar bu durumu yıllar sonra
arkadaş toplantılarında hep anlattılar.
Bilenler,
1980'lerde Ohio ünivesitesine Türkiye'den çok sayıda muhafazakar
görüşlü burslu öğrenci geldiğini söylerdi. Burs programı
pahalı üniversite masraflarını ödediği gibi, iyi de cep
harçlığı verirmiş. Yabancı bazı üniversiteler, özellikle
İngiliz ve Amerikan üniversiteleri, genç merkez bankası ve dpt
memurlarının master programlarına çalışırdı. Yazdıkları
tezler hep Türkiye konulu idi. Türkiye'nin mali- ekonomik, ticari,
finansal detay bilgilerini yurtdışındaki akademik ortama
taşıdılar. Saklı gizli bilinmedik bilgi kalmadı. Gittiler yüksek
eğitim (MSc, PhD, PostDoc) yaptılar. Sonra çok az sayıda
bursiyer, akademik hayata devam etti. Çoğu aldıkları dereceleri
bürokratik terfileri için özgeçmişlerinde kullandılar.
Türkiye'de
çok iyi dünya çapında eğitim yapan üniversiteler var artık.
Devlet ve özel vakıf üniversiteleri ayrı ayrı değerlendirmek
lazım. Bugün Avrupada çalışan işçilerimizin orda okuyan 2.-3.
Kuşak çocukları İngilizceyi, Fransızcayı, Almancayı, bizim
yabancı dille eğitim yapan okul mezunlarından çok daha iyi
konuşuyorlar. Bugün artık lise parasız yatılı imtihanları yok.
Yabancı dil öğrenmenin binbir yolu var. En iyisi o dilin
konuşulduğu yerde bir dil okuluna gitmek. Ben İngilizceyi, liseyi
bitirdikten sonra, çok zor yoldan öğrendim. Yabancı dil hazırlık
eğitimi almadım. İngilizce eğitim yapan mühendislik fakültesini
çok zor bitirdim. Staj için İngiltere'ye gitmem, orda 3-ay
geçirmem bana çok faydalı geldi. İngilizce öğrenmek, öğrendiğim
İngilizceyi kaybetmemek, daha geliştirmek en büyük çabam oldu.
Bugün çoğu yabancı dilde eğitim yapan kolej mezunundan daha iyi
yabancı dilde okuyor, anlaşabiliyor, üstelik yazabiliyorum. İlerde
umarım İngilizce kitabım da yayına girecek. Hala olumsuz
"literary agent" cevapları geliyor, ama ingilizce
makalelerimin yayınlanması bile benim için önemli bir başarı
diyorum. Mesleki konferanslarda ingilizce sunumlar yapabiliyorum,
toplantılara hala davetler alıyorum.
Geçtiğimiz
yılbaşında Münih'te beş hafta Yoğun Almanca başlangıç dil
eğitimi aldım, yirmi kişilik sınıfta diğer öğrencilerin yaşı
18-35 arasında idi. Yaşım ilerlediği için ezber çalışmam daha
uzun daha zor geçti, ama çok sevdim. Almancayı öğrendikçe, ders
sonrası yolda, markette kullandıkça, insanların tavrını,
derdini tasasını sevincini daha iyi çözer oldum. Bana çok iyi
geldi.
---
Haluk
Direskeneli, ODTÜ Makina Mühendisliği 1973 mezunu olup,
mezuniyetinden itibaren, kamu, özel sektör ve ABD – Türk yabancı
ortaklıklarda (B&W, CSWI, AEP, Entergy) ağırlıklı olarak
termik santral temel/ detay tasarım, imalat, pazarlama, teklif,
satış ve proje yönetimi konularında çalışmış, bugüne kadar
termik santral tasarım yazılımları konusunda yerli piyasaya,
mühendislik firmalarına, yatırımcılara ve üniversitelere
danışmanlık vermiştir. MMO ve ODTÜ Mezunları Derneği Enerji
komisyonları üyesidir.
Prinkipo,
12/17/15
No comments:
Post a Comment