1990'larda Türkmenistan Türkmenbaşı rafinerisine, uluslararası bir ihalenin sahada yer görme görevi için bir grup öncü mühendis gönderdik. Büyük bir nakliye uçağına bindiler. Uzun sarsıntılı hava yolculuğunun ardından Aşkabat havaalanına indiler. Hazar Denizi'nin doğu yakasında bulunan Türkmenbaşı rafinerisine 578 km gitmek için minibüs kiraladılar. Rafineriye vardıklarında öğle yemeği vaktiydi. Rafineri restoranına davet edildiler. Güzel ve lezzetli taze balıklar servis edildi. Çok memnundular. Akşam yemeğinde menüde votka vardı. Önlerinde aynı balık yemeği vardı. Sabah olunca yine çay ve balık eşliğinde kahvaltı ikram edildi. O hafta günde üç öğün balıktan başka bir şey yememişlerdi. Türkmenbaşı rafinerisi Hazar Denizi kıyısındaydı, o zamanlar sadece yenecek balık vardı, başka bir şey yoktu.
Daha sonra rafineri tevsi ihalesi yapıldı, 1997 yılında tecrübeli bir Türk firması işi aldı. Kendi şantiyelerini kurdular. Şantiyeye deneyimli bir aşçı gönderdiler, Türk aşçı işçiler için harika yemekler yaptı.
İhale gezisine gönderilen ilk öncü mühendisler, geceleri aynı barakada 12 kişilik çift katlı ranza yataklarda kaldılar. Kadın ve erkek işçiler için uyku mekanları ayrıydı.. Sabah 05: 00'da herkes havluya sarılarak ortak banyoya koşuyordu.
Erkek ve kadın banyoları ayrıydı, ancak banyoların kapıları sonuna kadar açıktı. Çalışanlar havluyu yakındaki askılara asıyordu. Doğu tipi alaturka tuvaletler arasında perde, ayırma duvarı yoktu.
Herkes sıraya girip doğu tipi alaturka tuvaletlerde mahremiyet olmaksızın büyük bertaraf ediyordu. Duş kabinlerinde perdeler yoktu. İnsanlar hep beraber duş alıyor, kendilerini temizliyor, tıraş oluyor ve önümüzdeki iş gününe hazırlanıyorlardı. Çıplaklığı gizlemek için hiçbir utangaçlık yoktu. Banyo temizlik hizmetlerinde mühendis, ustabaşı, işçi, memur farkı yoktu.
Türk müteahhit firma rafineri sahasına geldiğinde, şantiyede kendi lojmanını kurdu. Mühendislere ve yönetime bağımsız banyolu tek kişilik odalar verdiler. İşçiler yine 6-12 kişilik ortak yerde kaldılar, ancak kapalı tuvaletleri, ayrı rahat banyoları vardı. Sabah herkese yumurta, çay, peynir ve zeytin içeren standart Türk kahvaltısı verdiler. Menüde kuru fasulye, pilav ve yoğurt gibi yemeklerin yanı sıra diğer sebzeli yemekler de yer alıyordu.
Türkmenistan, dünyanın en büyük doğal gaz yataklarından birine sahiptir. Ülke, Hazar Denizi'nin doğu kıyısında yer alan 6 milyondan fazla nüfusa sahiptir. Arazi çoğunlukla sıcak ve kuru çöldür, uygun yerlerde pamuk tarımı yapılır. Hazar Denizi'nde açık deniz petrol ve gaz üretim tesisleri vardır. Devlet vatandaşların temel ihtiyaçlarını, ücretsiz eğitim, sağlık, elektrik, su vb. Karşılar. Emekli meslek kadınları, tıp doktorları, hemşireler, vasıflı öğretmenler Türkiye'ye ve hatta Avrupa veya diğer Ortadoğu ülkelerine gidip, yaşlı bakımı ve bebek bakıcılığı hizmetlerini karşılamaktadır. Bu şekilde ailelerine eve göndermek için daha fazla para kazanırlar.
Bugün Türkmenistan, otoriter bir yönetime sahip bir ülkedir. Tüm ülkenin kaynakları tek kişi tarafından yönetiliyor. 6 milyonluk nüfusun ortak servetten aldığı pay çok az.
Türkmenistan, 20 trilyon metreküp kanıtlanmış doğal gaz yataklarına sahiptir. Yıllık doğalgaz üretimi 60 bcm civarında olup, iç tüketimde 20 bcm kullanılmaktadır. Geçmişte komşu ülkeler Rusya ve İran doğalgaz alıyorlardı ama bu satışlar artık durduruldu. Bugün Türkmenistan, sadece doğu sınırında bulunan Çin'e üç boruhattı üstünden gaz satabilmektedir. Daha önce Türkmen gazı 1000 m3 başına 160 ABD Doları olarak fiyatlandırılırken, şimdi gaz ihracat fiyatı 50 ABD doları altına düşürüldü. Komşular, Türkmen gazını 50$'a alıp başkalarına 200$'a satıyorlar. Doğalgaz satış gelirleri zamanla azaldı.
Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbanguly Berdymukhamedov (60), 7 Şubat 2017'de yapılan genel seçimlerde% 98'in üzerinde oy alarak üçüncü kez Cumhurbaşkanı seçildi.
Cumhurbaşkanının çalışma süresi 5 yıldan 7 yıla çıkarıldı. Ayrıca cumhurbaşkanının 70 yıllık yaş sınırı kaldırıldı. Aslında kendisi diş hekimi. Çok güzel gitar ve elektronik org çalıyor. Türkmen vatandaşların 4000 kişilik büyük konser salonlarında hep birlikte başkanın pop müzik bestelerini söylediği konserlerine ait youtube videoları var.
Başkanın karısı ve üç çocuğuvar, ayrıca bir Rus metresi ve ondan bir çocuğu var.
Tesmi nikahlı Karısı şu anda Londra'da yaşıyor.
Devlet kurumları Afganistan ve Pakistan'a ulaşmak için yeni gaz boru hatları inşa etmeyi planlıyor. TAPI, (Türkmenistan Afganistan Pakistan India pipeline) 3000 mil, 50-60 bcm yıllık kapasite planlandı. Ancak 3.3milyar $ para lazım, finansman yok.
Azeri gazını Avrupa pazarlarına taşımayı planlayan Tanap boru hattına katılmak için Türkmenistan'ın Hazar denizinde yeni denizaltı boru hattı inşa etmesi gerekiyor.
Bu masraflı projenin finansmanı belirsiz.
Geçmişte, bütçe fazlasıyla Aşkabat'ın merkezinde görkemli binalar inşa etmişlerdi. Başkentin merkezinde başka hiçbir şey yok. İşadamlarına hizmet verecek birkaç tane düzgün ticari otel var. Uluslararası Yolsuzluk gözlemcileri, devlet fonlarının kötüye kullanılması konusunda ülke yönetimine uyarıda bulunuyorlar.
Türkmenistan, Orta Asya'da kilitli bir coğrafyada, topraklarının çoğu sıcak ve kuru çöl. Herkes ücretsiz sağlık, eğitim ve sosyal hizmet alır. Neredeyse her tesise sahipler, ancak gerçekte pamuk ve hububattan başka hiçbir ürünleri, malları ve hizmetleri yok. Üç öğün balık var. Sabah aradığınızda, hala düzgün bir kahvaltı yok.
Düzgün bir üretim olmadığı için gerçekten hiçbir şey yok.
Yükseltme için yönetime itiraz yok, ortada ortak bir bilgelik, ortak akıl yok. İstişare yok. Ülke tek bir adamın yönetimine, her şey tek kişinin kararına bırakılmış.
Dolayısıyla bu nihai karar asla sokaktaki ortalama insana ulaşmaz, hiç işe yaramaz.
İstanbul, 25 Ağustos 2020
No comments:
Post a Comment