Carmen

Carmen operası Aspendos opera bale 2019 festivalinde, 1-2 Eylül

Almanya Şansölyesi Angela Merkel her yıl yaz aylarında düzenlenen Almanya  Bayreuth opera festivaline katılır , bu yıl da katıldı, 20-yıl önce ABD seyahatinde aldığı elbiseyi tekrar giydi. Wagner bazı operalarının en az 100-yıl sadece Bayreuth ortamında sahnelenmesini şart koşmuş, vasiyet etmiş, bu müthiş operaların dvd cd kayıtlarını dinleyebiliyorsunuz ama Almanya’da Bayreuth şehrine gitmezseniz eseri sahnede izleyemiyordunuz. Neyse süre bitti Wagner operaları şimdi her yerde oynanıyor.

Bizde benzer ortam Aspendos festivalinde var. Aspendos Antik Tiyatrosu’nda seçkin eserlerin yapımlarının sahneleneceği 26. Uluslararası Aspendos Opera ve Bale Festivali “Carmen” operası ile başladı. Antalya Devlet Orkestrasını Şef Zdravko Lazarov yönettti.

Fransız besteci Georges Bizet’in çok sevilen operası “Carmen” ilk kez bu festivale özel bir prodüksiyonla İtalyan rejisör Vincenzo Grisostomi Travaglini tarafından İstanbul Devlet Opera ve Balesi tarafından  sahnelendi.

Rus Bolşoy Tiyatrosu solisti Yulia Mazurova ile  Rus mezzo-soprano Anastasia Boldyreva dönüşümlü olarak “Carmen” başrolünde Aspendos ta sahne aldılar.

Orkestra değişmiyor Antalya devlet senfoni orkestrası çalıyor 60-80 arası sanatçı var, aralarında Antalya’ya yerleşmiş yabancı gelin Rus kadınlar, Azeri erkekler var.

Istanbul devlet balesi üvertür gibi insan sesi olmayan orkestral müzik kısımlarda harika danslar yaptı öyleki acaba opera yerine bale eserine mi geldik? Sorusu kafamızda oluştu.  İstanbul operası korosu ve solistleri, ayrıca kostümler harikaydı.

Aspendos festivalinde Son bir ay öncesine kadar program belli değildi önceden yer ayarlaması yapmak çok zor, Bayreuth Almanya’da her yıl aynı yer ve aynı zamanda yapılıyor. Bizim doğu coğrafyasının programsızlığı hep ortada, yabancılar gelmese, bu işten para kazanmasak opera ile bir ilgimiz olmayacak. 15bin  kapasiteli muhteşem akustik olan MS 2.yüzyıl Roma mimarisi antik tiyatroda İzleyiciler çevre otellerden otobüslerle gelen batılı turistlerdi, arada tek tük yurdum insanı vardı.

Taş oturma yerlerine ingbank rahat sünger minderler koymuş üstünde banka reklamı var. Programı ben hazırlasam Carmen yanında Puccini Tosca, Verdi LaTraviata, Mozart saraydankız kaçırma, wagner tannhouser koyardım,
Benzer opera bale ortamı yurtiçinde başka yerde yok. Bodrum, TurgutReis, Efes festivalleri var ancak Aspendos benzersiz.

Büfede çalışan genç kızlar yanda heyecanla izlediler, herhalde opera delikanlı adamı bozar düşüncesiyle gençler pek ilgi göstermedi.

Carmen'in ana konusu bir kadın cinayeti, cinayeti işleyen deli aşık DonJose, 1838 yıllarında ispanya sevilla kenti hapishanesinde idam edileceği günü beklerken hikayesini yazara anlatmış, hikaye önce roman sonra tiyatro oyunu, son opera olmuş.

Günümüzün yönetmenleri sahnelenmeye enteresan yeni yorumlar katabiliyorlar.
Berlin komischeoper modern yorumunda ümitsiz aşık DonJose, Carmen’i sarı peruğu ile boğuyor sonra intihar ediyordu, yeni modern yorumlarda iş tersine dönerse ve  son perdede Carmen DonJose’i  nefsi müdafaa olarak bıçakla veya tabancayla öldürürse hiç şaşmayalım, çünkü Carmen gözü kara cesur bir kadın karakter, ve libretto bu aykırı sona imkan veriyor,

Antalya, 3-Eylül 2019