La Forza Del Destino, Guiseppe Verdi

"La Forza Del Destino" (Kaderin Gücü) Guiseppe Verdi

İzmir Elhamra Opera Sahnesinde

Guiseppe Verdi'nin müziğini bestelediği dört perdelik "La Forza Del Destino" (Kaderin gücü) operası Petersburg saray orkestrası tarafından sipariş edilmiş. İlk defa 1862 yılında Saint Petersburg Bolshoi Kamenny tiyatrosunda, İstanbul'da ilk defa 1877'de, Ankara Devlet operasında 1964 yılında oynamış.

Operanın İspanya'da başlayıp İtalya'da devam edip tekrar İspanya'da sonlanan konusu şöyle: İspanya’da Calatrava Markisinin kızı Leonora, Don Alvaro’ya âşıktır. Alvaro’nun annesi, Güney Amerika’nın yerli halklarından İnka soyundan gelmektedir. Kızın babası, kızının safkan İspanyol olmayan biriyle evlenmesine razı değildir. Kızının Alvaro ile evlenmemesi için her şeyi yapmaya kararlıdır. Alvaro, kazayla Leonora’nın babasını öldürür, sevgililer birbirlerinin yaşadığından habersiz ayrılırlar. Leonora’nın kardeşi Don Carlo’nun -intikam almak için kaçak sevgilileri arayıp bulur. Sonunda kahramanlar ölür, mutsuz son gelir. Eser önce İspanyolca tiyatro eseri olarak yazılmış, sağlam dramatik kurgusu ile daha sonra Verdi tarafından opera haline getirilmiş. Müzik inanılmaz güzel. Başta dinlediğimiz üvertür müziğindeki melodiler tüm opera süresince tekrarlanıyor.

Orkestra Şefi Tulio Gagliardo, Sahne Yönetmen Evin Atik. Orkestra uyumlu, koro güçlü, İzmir'in daimi şefi orkestrayı harika yönetiyor. Eser İzmir'de klasik yorumla sahneye konmuş, Dekor makul, kostümler güzel. Birinci perdede üvertür öncesi mikrofondan gelen silah seslerinin anlamını çıkaramadık.

Birinci perde Leonora'nın odasında başlıyor. İkinci perde birinci sahne Ispanya’da bir handa geçiyor. Burada falcı Çingene kızı mezzo soprano Preziosilla’nın bir taraftan da savaşı öven güzel aryası yeralıyor.

İkinci perde ikinci sahne yine İspanya’da manastırda geçiyor..

Üçüncü perde ise İtalya’da savaş karargahında kurulmuş. Aynı perdenin devamında savaşın acımasız yüzü ortaya çıkıyor. Savaş yüzünden fakirleşen, yakınlarını kaybeden, evlerinden olan insanlar ve bir taraftan karaborsacılık almış başını gitmişken, Preziosilla yine sahneye çıkar ve şarkılarıyla insanları neşelendirmeye çalışır. Bu arada oradakileri ruhen iyileştirmek için bulunan keşiş ise başlarına gelen bütün kötülüklerin işlenen günahlardan dolayı olduğunu söyleyerek çıkışmaktadır.

Dördüncü Perde tekrar İspanya’daki manastırın avlusunda geçiyor. Açlık ve yokluktan ötürü kiliseye sığınmaya çalışan insanlar, onlara kaba davranan keşiş ve diğer insanların açgözlülüğü vurgulanıyor.

Dördüncü perde ikinci tabloda Don Carlo ve Don Alvaro’nun karşılaşması yer alıyor. Üçüncü tablo ise Leonora’nın sığınmış olduğu mağaranın önünde geçen final sahnesi ile sonlanıyor.

Operada öne çıkan ve youtube de kolaylıkla bulunabilecek belli başlı aryaları sizler için sıralayalım:

Leonora: 1.perde : Me pellegrina ed orfana,

2.perde: Sono giunta !.... Madre pietosa vergine

4.perde: Pace, pace mio (özellikle Leyla Gencer'den dinlenmesi tavsiye olunur !)

Preziosilla: 2.perde: Al suon del Tambura

Don Alvaro: 3.perde: La vita é inferno..... o tu che in seno agli angeli

Don Carlo: 2.perde : Son pereda son ricco d'onore

3.perde: Morir Tremenda cosa.... Urna fatale del mio Destino

Baş rolleri dönüşümlü olarak, Burçin Savigne, Ayşe Tek, Feryal Türkoğlu, Lorenzo Mok Arranz, Oğuz Çimen, Levent Gündüz, Aydın Uştuk, Nejad Beğde, Gökhan Koç, Tamer Peker, Cengiz Sayın, Doğukan Özkan, Tevfik Rodos, Engin Suna, Murat Duyan, Gökhan Varkan, Ebru Kaptan, Ayşe Özkan, Ferda Yetişer, Sabri Çapanoğlu, Tankut Eşber, Kaner Sümer, Başak Karataş, Evrim Keskin Özülgen, Christopher Gagliardo, Soner Yıldırım, Barış Yener paylaşıyorlardı.

Prömiyer gecesi, İzmir'de yerleşik sanatçılar sahne aldı. 5-Mayıs gecesi ise, İzmir dışından gelen sanatçıların bulunduğu kast ile birinci geceye göre daha etkileyici bir performans sergilendiğini gözledik. Bu izlenimin edinmemizde Feryal Türkoğlu, Cengiz Sayın ve Engin Suna’nın büyük payı var. Tenor Aydın Uştuk ise her iki temsilde de muhteşemdi. Diğer roller başta Preziosilla, Melitone olmak üzere her iki temsilde de birbirinden güzel icra edildiler.

Giuseppe Verdi, Çarlık Rusya’sının siparişi ile bu eseri yazmış. Eserin yazıldığı zaman Avrupa'da sansürün en acımasızlıkla uygulandığı bir dönem. Giuseppe Verdi, yaşamı boyunca ulusal-devrimci olarak eserler vermiş. Eserlerinde melodi zenginliği, sağlam tiyatral kurgu, büyük ve görkemli orkestra, güçlü koro müziği var.

Sahne Yönetmenimizden, program kitapçığında nasıl sahneleme yaptığını anlatan bir yazı beklerdik. 5-Mayıs gecesi iki fazla bilet vardı, satın alan olmadı, biz de gişeye bıraktık. İzmir seyircisi opera kapısında neden bilet almaz, beklemez? Her zaman fazla bilet çıkıyor. İstanbul ve Ankara'da son dakika bilet alımı hep oluyor.

2018-2019 sezonunda Ingiltere "Royal Opera House" programında bu opera var. Başrollerde Anna Netrebko ve Jonas Kaufmann yer alıyorlar. Yeni sezonda aynı opera Munih, Ausburg, Dresden, Paris ve Zürich sahnelerinde olacak. Münih operasında sahneleme güncelleştirilmiş, savaşın korkunçluğunu anlatan bir çağdaş yorum getirilmiş.

Bu muhteşem opera, İzmir Elhamra sahnesinde 03 (Premier) - 05- 12- 14 Mayıs 2018 günleri sahne alıyor. Yaz döneminde festivallerde olacak, gelecek sezon herhalde tekrar Elhamra sahnesinde göreceğiz.

Bu makale "Odtü'lüler Bülteni" dergisi için yazılmıştır.

Ankara, 10 Mayıs 2018

https://www.operabale.gov.tr/