Değerli Okurlarım, Diyelim ki bir üniversitede Master (M.Sc.) veya Doktora (PhD.) programına kayıt oldunuz, almanız gerekli dersler bitti. Sıra tez yazma aşamasına geldi. Danışman Hocanız size yerli kömür kullanımı konusunda bir termik santral tasarımı için konu başlığı verdi. Bu konu başlığı mutlaka termik olmak zorunda değil. Solar (Güneş), rüzgar, hidro yenilenebilir enerji konuları da olabilir. Bir yeni tasarım yapacaksınız. Bu tasarımı basit dört işlem hesap makinası ile yapacak haliniz yok. Windows Excel kullanımında modelleme yapmanız bile çok uzun bir süre gerektiriyor. Yazarınız yıllar önce dört işlem hesap makinasıyla bir endüstriyel buhar kazanı tasarımını ancak altı ayda bitirebilmişti. Şimdi uygun yazılımlar ile saniyelerde yapılıyor.
Bir Doktora (Ph.D.) tezi için yabancı yazılım gerekir mi? "Doktora tezleri özgün olmalı", diye düşünebilirsiniz. Hatta "Gereken yazılımı tez öğrencisi kendisi yapmalı" diyebilirsiniz. Bir tez için eğer gelişmiş bir yazılım programı varsa, o tez olmaktan çıkıp basit bir uygulama metodu olmuyor mu? Araştırma ve geliştirme bu şekilde olmuyor mu? diye sorabilirsiniz.
Bütün
bunlar eskiden oluyordu. Çoğu ticari yazılım başta bir Doktora
tezi çalışması olarak başladı, daha sonra ticari olarak
gelişti. Yirmi- otuz sene öncesinin çalışmasını tekrar
sıfırdan başlayıp yapmak artık gereksiz. Günümüzde herşeyi
baştan üretmenin bir anlamı yok. Aynı yazılımı bir daha
yapmak tez konusu olamaz. 20-30 senedir geliştirilmiş bir yazılım
programını zaten siz kısa sürede aynı seviyede gelişmiş
üretemezsiniz. Ticari bilgileri toplamak kolay değil. Hazır
gelişmiş programı tekrar üretmenin hiçbir anlamı yok, onu satın
alıp daha ötesine ulaşmak gerek. Daha yeni sonuçlara ulaşmak
lazım.
Google
taramasına girdiniz. "Thermal Power Plants Design Software"
yazdınız, ve uygun bir yazılım sordunuz. Var, hem de çok sayıda
var. Ticari yazılımlar pahalı. Fiyatları 1-YIL veya uzun süreli
(long-term) seçeneklere bağlı olarak 10K-60K Dolar/Euro arasında
değişiyor. Ticari yazılımlar, zaten sadece bir şirketin
alabileceği kamyon otomobil gibi bir öğrenci bütçesinin
ödeyemeyeceği ürünler. Bir şirket binlerce kamyon alabilir ama
bir kamyonu tek kişi almaya kalksa bütçesi zorlanır.
Demo
istediniz, size link olarak geldi, internet üstünden
bilgisayarınıza indirim yaptınız, çalıştırdınız, ancak
parametreler kilitli, yazılımlar parametre değişimine izin
vermiyor. Yani kapasite sabit, yakıt sabit, ortam sabit. Yazılımın
nasıl çalıştığını anladınız ama size özel kullanım imkanı
yok. Yazılım firmaları, "internet üstünden gönderdiğimiz
link'i kullanarak demo indirimi yapan ve çalıştıran kullanıcı,
bu yazılımı her şartta kullanır", derler. Bu indirimi
yapamayanlar zaten yazılımı kullanamaz, kabul edilir.
Sonra
"Bu yazılımın akademik sürümü yokmu?" diye merak
ettiniz. Yazılımların akademik sürümleri var ama parasız değil.
Yazılım şirketleri bu akademik sürümler için onlara sembolik
gelen fiyatlar koymuşlar. Mesela 100-1000 ABD Doları veya Euro.
Sadece ciddi kullanıcı gelsin istesin başvursun, demişler.
Ticari
firmalara bir otomobil veya kamyon fiyatına verdikleri yazılımı,
akademisyen doktora programı öğrencisine çok ucuz fiyatla neden
veriyorlar? Akademisyen alsın kullansın, öğrensin, program
bittikten sonra ticari hayatta ihtiyacı olduğunda tekrar gelsin,
ticari sürümü şirketine aldırsın, kullanım olsun, istiyorlar.
Geleceğe yatırım yapıyorlar. Amerikan
yazılımcılarının akademik kullanım için ucuza yazılım
vermesi çok normal. Tüm öğrencilerin bu yazılımı okulda
öğrenip mezun olmasını ve çalışma yerinde de aynı yazılımı
bu sefer full fiyat ödeyip almasını istiyorlar. Aynı programı
öğrenciler çok düşük fiyat ödeyip alabiliyorlar.
Akademik
sürümlerin bir önemli ortak şartı var. Doktora tezi veya hakem
kontrollü akademik makale yazdığınızda, kaynakça sonuna yazılım
şirketinin adını yazacaksınız. Bu makaleye teknik yazılım
destek verdiği orda görünecek, atıf alacak. Ürün yazılım
tanıtımı olacak. Son derece normal kabuledilebilir bir talep.
Eğer
akademik yazılımın 1-YIL kullanım fiyatı 100 ABD doları veya
Euro ise, dert değil, bir yerden para bulur ödersiniz. Ama fiyat
çoğu zaman 1000 ABD doları veya üstü olabiliyor. Danışman
hocanıza soruyorsunuz. Hoca, bu konuda bilimsel araştırma desteği
yapan fonlardan bahsediyor. Bizde de var. Eğer gerekli dökümanları
toplayıp verirseniz, yazılım için para bulabiliyorsunuz. Her
üniversite böyle akademik araştırmalar için fon desteği istiyor
ve sağlıyor. Üniversitenizin bilimsel araştırma desteğine
başvuruyorsunuz. Uluslararası piyasalarda çok sayıda olan
yazılımlardan sizin doktora konu başlığınıza uygun birini
seçiyorsunuz. Yazılım firmasından fatura istiyorsunuz,
gönderiyorlar.
Yazılım
bir USB çubuk veya CD içinde gönderiliyor. Paket üstünde bir
fatura var. Bu fatura büyük ihtimal ile 50-75 ABD doları üstünde
oluyor. Bizim gümrük uygulamamız, 50-75 ABD dolar üstünde
fiyatlı olan her türlü mal için gümrük vergisi alıyor.
Yazılımlar için bu oran %20-25 civarında oluyor. Az para değil.
Kuzey
Amerika veya Batı Avrupa yazılım firmasına 50- 75 Doların
altında bir ikinci fatura isterseniz, sert olumsuz tepki alırsınız.
Çünkü onlarda gerçek fiyat neyse, yazılım paketinin üstündeki
fatura da aynı olmak zorunda. Bu inanılmaz bilgisayar ve internet
ortamında Amerika veya Avrupa denetim kurumlarının fatura ve
şirket banka hesaplarının eşdeğerlik uyum kontrolü yapmaları
çok kolay. Onlarda fatura değişimi büyük suç, ciddi para ve
hapis cezası var.
Doğu
Asya/ Uzak Doğu yazılımı isterseniz, onlarda yok. Onlarda her
türlü krak- kırık yazılım var, USB veya CD var. Faturayı
istediğiniz rakamda veriyorlar ama orijinal sürüm tasarım
yazılımı onlarda yok. Hardware var Software yok.
Öte
yandan ABD, Batı Avrupa akademik ortamlarında yazılım alımı
devlet teşviğine sahip. Almanya'da İtalya'da hatta Rusya'da
akademik sürüm yazılım satın alma sırasında gümrük vergisi
yok. Bizde her türlü teşvik mutlaka suistimal edildiği için,
kanun yapıcı gümrük vergisini şart koşmuş. Yapılacak neler
var? Vergiyi öder, paketi alırsınız. Başka bir çözüm böyle
bir yazılımı arkadaşınıza kardeşinize yurtdışında aldırıp,
onun yurda gelmesini yanında yolcu refakatinde gelen eşya muamelesi
uygulamasını bekleyebilirsiniz.
Yurtdışında
bir post-doc araştırma bursuna katılabiliyorsanız, ordan
alabilirsiniz. Bunlar normal kabul edilebilir durumlardır. İlerde
belki tüm yazılımlar link üstünden internet ile gönderilecek,
ve ortada maddi bir USB çubuk veya CD gibi ürün olmadığı için
gümrük prosedürleri olmayacak. Bizde ODTÜ, Gazi, İTÜ, Boğaziçi,
Dumlupınar, Marmara, Yeditepe, üniversiteleri bilimsel araştırma
tezlerinde yabancı yazılımları kullandılar, kullanıyorlar.
Sizin benzer tecrübeniz varsa bize yazın, öğrenelim paylaşalım,
---
Haluk
Direskeneli, ODTÜ Makina Mühendisliği 1973 mezunu olup,
mezuniyetinden itibaren, kamu, özel sektör ve ABD – Türk yabancı
ortaklıklarda (B&W, CSWI, AEP, Entergy) ağırlıklı olarak
termik santral temel/ detay tasarım, imalat, pazarlama, teklif,
satış ve proje yönetimi konularında çalışmış, bugüne kadar
termik santral tasarım yazılımları konusunda yerli piyasaya,
mühendislik firmalarına, yatırımcılara ve üniversitelere
danışmanlık vermiştir. MMO ve ODTÜ Mezunları Derneği Enerji
komisyonları üyesidir.
http://www.ekonomik-cozum.com.tr/
Prinkipo,
15 Ağustos 2016
