Enron, 1990-1998

Amerikan yatırımcı ENRON ile beraber 1996-1998 yılları arasında 26 aylık proje süresinde Trakya Tekirdağ sahilinde doğalgaz yakan 478 MWe kapasiteli kombine çevrim santrali kurduk. Yerli müteahhitlik şirketimiz yöneticileri bize net talimat verdiler. "İşi çabuklaştırmak için gereksiz taahhüte girmeyin. Bürokrasi hangi dökümanı istiyorsa hazırlayın verin, sonucu bekleyin. " yerli ortak olarak bizim görevimiz gerekli müracaatları yapmak, izinleri almak, bürokrasi ile ortak toplantılar düzenlemek, iş başladıktan sonra inşaatları yapmak, basınçsız aksamı üretmek, saha montajı yapmaktı.

O sıralar Türk Amerikan ortak girişim şirketimiz kurulmuş, her tip endüstriyel ve büyük kapasiteli buhar kazanı lisanslarını almışız. Çok yeni atık ısı kazanları teknolojisine sahibiz. Kuzey -Amerika tasarımı yatay geçiş doğal sirkülasyonlu atık ısı kazanları yapıyoruz. Gaz türbin kapasitesi hızla yükseliyor, GE, Siemens, Mitsubitshi gaz türbinleri arkasına kurulacak ilave yakıtlı veya yakıtsız atık ısı kazanlarının yeni baştan tasarımlarını burda yapıyoruz.

Yeni yatırımda JV olarak yokuz. O başka bir proje. Şimdi artık piyasada olmayan Amerikan yatırımcı Enron şirketi fizibilite- yapılabilirlik dosyaları hazırlamış göndermiş. Bu projeden sorumlu proje yöneticisi mühendis abimiz dosyaları odasında raflara koymuş.

Acaba bu projede atık ısı kazanları işini biz alamaz mıyız? Bir gün Proje Yöneticisinin odasına gittim. Üç büyük klasör proje yapılabilirlik dosyasını inceleme izni istedim. Önüme dosyaları koydu, "incele, kopya alma, not alma, oku bırak", dedi. Büyük merakla dosyaları açtım. Standart açıklama notları, index - içindekiler, tanımlar, proje anlatımı, ekipman tanıtımı vardı. Saha jeolojik şartları, meteoroloji durumu, yakıt hatları iletim bilgileri yerel kaynaklardan derlenmişti. Ellerindeki başka bir projeden kopyala - yapıştır düzeninde aktarma yapmışlardı. Elde mevcut herkesin bildiği büyük gaz türbinleri - buhar türbinleri katalogları eklenmişti. İş atık ısı kazanlarına gelince bir fazla detay yoktu. Genel teknik açıklamalar, nedir? nasıl çalışır? Koca üç büyük klasör atık ısı kazanları detay olarak boştu. Son bölüm, bildiğimiz fizibilite hesapları, geri dönüş rakamları ile doluydu. Her toplantıda fotokopi kopyaları alınıyor, görüşülecek kişiler için hazırlanıp sunuluyordu, ama içinde fazla birşey yoktu. O sınırlı bilgilerle zaman içinde izinler alındı. 500-milyon ABD Doları Proje Finansmanı sağlandı. Görüşmeler tamamlandı. Gaz - buhar turbinlerine sipariş bağlandı. ABD proje finansmanı olduğu için atık ısı kazanı komple ABD'den geldi. Burda yerine monte edilirken buhar domları saçlarında katmer çıktı, yerinde tamir edildi. ABD'li mühendislik şirketi elindeki başka bir benzer projeye ait genel yerleşimi bizim sahaya aynen uyguladı. Ancak bizim topoğrafyada yükseklikler tepeler vardı, kazan, yakıt depoları, su depoları bu yükseltilerin üstünde kaldığı için pompalama sistemi 2-Mwe gereksiz fazla iç kayıp verdi. Neyse eğrisi doğrusuna denk geldi, iş yapıldı bitti. Elektrik alım ve doğal gaz satış garantisiyle 20-yıl süreli anlaşma imzalandı.

Yabancı ABD'li şirketin ismi finansal skandala bulaştı, yabancı şirket battı, piyasadan çekildi. Tüm pay yerli ortağa kaldı. Yerli ortaklar 2012 yılında tesisi, 400 milyon ABD Doları fiyatla, doğalgaz temin eden InterRao Rus şirketine sattı. Rus şirket tüm personeli değiştirdi. Tesis halen çalışıyor. Elektrik üretiyor. Garanti süresi bitti. Zaman geçti, dün uzun yol yaptım. Yolda benim bu projeyi anlattım. Yapılabilirlik dosyalarının hazırlanmasını konuştuk. Zaman ne çabuk geçiyor. Aklınızda bu proje ile ilgili yorum, bilgi, ekleme, düzeltme varsa gönderirseniz memnun olurum.

Enron projesi, Türkiye'de bir başarı hikayesidir.

Berlin 24-Şubat 2019

---

Haluk Direskeneli, ODTÜ Makina Mühendisliği 1973 mezunu olup, mezuniyetinden itibaren, kamu, özel sektör ve ABD – Türk yabancı ortaklıklarda (B&W, CSWI, AEP, Entergy) ağırlıklı olarak termik santral temel/ detay tasarım, imalat, pazarlama, teklif, satış ve proje yönetimi konularında çalışmış, bugüne kadar termik santral tasarım yazılımları konusunda yerli piyasaya, mühendislik firmalarına, yatırımcılara ve üniversitelere danışmanlık vermiştir. MMO ve ODTÜ Mezunları Derneği Enerji komisyonları üyesidir.