Polonya, Debica, 1996

-->

Polonya'ya 80 ton/saat Mcr kapasiteli buhar kazanı satışı, 1996

1996 yılında merkezi ABD Akron, Ohio'da bulunan Goodyear lastik şirketi Polonya Debica'da bulunan lastik fabrikasını satın aldı, ABD standartlarına uygun lastik üretimi için yenileme yatırımlarına başladı. Önce eski buhar kazanı santralini söktü attı. Yerine Abd fabrikalarında kullandığı su borulu 10-bar satüre (doymuş) 80 ton/saat kapasiteli buhar kazanı alımı için uluslararası ihaleye çıktı.

Goodyear alımları Abd merkezi Akron üstünden yapıyordu. Öncelikle Amerikan fabrikalarına buhar kazanı veren kazan firmalarından teklif istedi. Akron fabrikalarına buhar kazanı temin etmiş olan Amerikan buhar kazanı imalatçısı firma bizim Türkiye'de beraber ortak girişim (joint venture) şirketini kurduğumuz firma idi. Teklif talebi Abd üstünden bize geldi. Lisansımız var, buhar kazanı paket tipin en büyük kapasiteli olan  saatte 80 ton satüre buhar üretecek tipi, daha önce yurtiçinde Sabancı Sasa Adana fabrikasına yapmışız, teslim etmişiz, yurtiçi referansımız var.

İngilizce olarak teklif dosyamızı hazırladık, kurye ile gönderdik, değerlendi, Polonya firmaları da ihaleye katıldılar, ancak onlarda paket tip fueloil yakacak buhar kazanı tasarımı yok, bizde var. Biz bir yılda teslim taahüt ediyoruz, Polonyalı firmalar 2-yılın altına inemiyorlar. Fiyatımız onlardan ucuz. Sonunda ihale 1m Abd$ fiyatla bizde kaldı. Yurtdışında buhar kazanı ihalesi kazanmışız, hem de Polonya'ya satacağız. Avansımızı aldık, daha önce yurtiçinde aynı paket kazanı yapmışız, detaylı teknik resimler elimizde hazır. Teknik resimler üstünde antet isim düzeltmesi yaptık, Goodyear merkezinden onay aldık, imalata başladık, 3-ayda malzeme alımını, 8 ayda fabrika imalatını bitirdik.

Buhar kazanı fabrika çıkışı FOT (free on truck) olarak hazır. Nakliye lojistik firması teslim alacak, kamyona yükleyecek, karayolu ile Polonya Debrica fabrikasına götürecek, buhar kazanı çok ağır ve havaleli olduğundan önde ve arkada pilot otomobiller olacak, karayolu ve boğaz köprüsü geçiş izinleri alınacak, saatte 5-km hız aşılmayacak, sadece gün ışığında yol alınacak. Nakliye firmasının bu taşıma için fiyatı 50-bin ABD$. Bütün yol köprü geçiş izinleri, ve nakliye süresi hesaplanınca toplam süre 3-ayı buluyor.

Polonya Debrica lastik fabrikasında yenileme çalışmaları bitmiş, buhar kazanı bekliyorlar, buhar yok. Buhar kazanı Ankara'da bizim fabrikada hazır teslimat bekliyor.

Goodyear merkezinden bir yeni talep geldi. "Nakliyeyi kargo uçağı ile yapabilir misiniz?" Hiç aklımızda yoktu. Koca buhar kazanı uçak ile taşınır mı? Nakliye firmalarına sorduk.

Cevap olumlu geldi. Buhar kazanı boyutlarını istediler, ağırlığı, ağırlık merkezi. Evet bu büyük paket tip buhar kazanı 120 ton kapasiteli Rus üretimi Antonov-124 nakliye uçağı ile taşınabiliyordu. Sadece Antonov-124 uçağı içine girebilmesi için buhar kazanını 90 derece yan yatırmamız isteniyordu. Uçak ile nakliye fiyatı 250 bin Abd$.

Goodyear merkezinden devam için olumlu cevap geldi.

Fabrikada buhar kazanını yan çevirdik, çelik kaide içine aldık, treyler ile buhar kazanını Esenboğa hava limanına götürdük. Andonov uçak, şimdiki yeni terminalin bulunduğu açık alana geldi. Park etti. Yüksek taşıma kapasiteli iki vinç ile Antonov-124 giriş paletleri üstüne getirdik. Uçağın teknisyenleri, buhar kazanını içeri aldılar. O gün tüm şirket personeli Esenboğa hava limanında Antonov-124 ağır nakliye uçağı önünde saatte 80 ton buhar üretecek paket su borulu buhar kazanı önünde hep beraber aile fotoğrafı çektirdik. Sonra uçak kapıları kapandı. Uçak piste çıktı, ağır ağır hızlandı, havalandı, ve gözden kayboldu. Dört saat sonra Polonya Debrica lastik fabrika yakınlarında bir hava limanına indi. Ordan ağır nakliye araçları ile fabrikaya taşındı. Gönderdiğimiz Türk montaj ekibi yönetiminde yerine kondu. Çalıştırıldı, teslim edildi.

Taşıma işi bizden bağımsız fiyatlandı. Taşıma işinden biz para kazanmadık, ama Polonya'ya buhar kazanı satabilen bir Türk şirketi ünvanına sahip olduk.

Daha sonra dört adet benzer buhar kazanı Kazakistan'a sattık.

1999 yılında ABD ana firmamız önce ihale yolsuzluğu kapsamında soruşturmaya uğradı, arkasından finansal krize girdi, çok borçlandı, önce Amerika dışındaki ortak girişim şirketlerini elden çıkardı. Kendi %50 payını Türk yerli ortak firmaya 1-m ABD$'a sattı.

Yerli ortak firma şirketi küçülttü, çalışma alanını değiştirdi, fabrikayı kapattı, arazi satıldı, biz çalışanlar ile yolunu ayırdı, darmadağın olduk.

Yurtiçinde ütopik bir Amerikan şirketi kurmuştuk, bir Amerikan şirketi gibi çalışıyorduk, lisansımız vardı, iç yazışmalarımız ingilizce (ve türkçe) idi, her tür fosil yakıt için uyumlu, her kapasitede buhar kazanı üretebiliyorduk. Polonya, Kazakistan, Suriye, Ürdün ve Pakistan'a buhar kazanı sattık. Bir rüya gibiydi, bir masaldı, geldi ve geçti.

Şimdi bu rüyanın aynısını, benzerini ve hatta daha da iyisini gerçekleştirmek neden mümkün olmasın?

---

Haluk Direskeneli, ODTÜ Makina Mühendisliği 1973 mezunu olup, mezuniyetinden itibaren, kamu, özel sektör ve ABD – Türk yabancı ortaklıklarda (B&W, CSWI, AEP, Entergy) ağırlıklı olarak termik santral temel/ detay tasarım, imalat, pazarlama, teklif, satış ve proje yönetimi konularında çalışmış, bugüne kadar termik santral tasarım yazılımları konusunda yerli piyasaya, mühendislik firmalarına, yatırımcılara ve üniversitelere danışmanlık vermiştir. MMO ve ODTÜ Mezunları Derneği Enerji komisyonları üyesidir.

Prinkipo, 29- Temmuz, 2018