Yabancı Mühendis Takıntısından Vazgeçin!

1990’lı yıllarda Türkiye’de yabancı ortaklı bir şirkette çalışıyorum. Karadeniz kıyısında önemli bir büyük tesiste bir büyük kazan ihalesi aldık. ABD’li yabancı ortağımız daha önce başka yerde gerçekleştirdiği benzer uygun referans tasarımın ilk ana 10 paftasını bize 60 bin dolar fiyatla verdi. Kalanları, yani detay mühendisliği sen yap, dedi. Tasarım manualleri geldi, 1000’e yakın detay resim çizilecek, malzeme satın almalar, imalat ve yerinde saha montajı yapılacak.

İhale evrakında bir madde daha var. Sahada, yabancı, tercihan Amerikalı bir mühendis şantiye şefi olarak devamlı bulunacak.

Bir yabancı şantiye şefini sahada bulundurmak ayda 10 bin dolar maaş demek. Artı yeme içme barınma otel ev araba masrafları da inanılmaz seviyede. Ben ayda 2000 dolar eşdeğeri maaş alıyorum. Bunun üstünde kimse zaten para alamıyor, vermiyoruz. Her neyse, tüm hazırlıklar çalışmalar tamamlandı, sıra yerinde montaj aşamasına geldi.

Yabancı İngiliz genel müdürümüz bir gün bir özgeçmiş getirdi. Kentucky’de yaşayan ABD’li bir delikanlı okulu yeni bitirmiş. O yaz Avrupa’yı gezerken her nasıl olduysa yolu İstanbul’a düşmüş.

Yolu buralara düşmekle kalmamış, bir Türk kız bulmuş, önce arkadaşlık sonra evlilik. Ardından kendine Türkiye’de 1-2 yıllık iş arayışına girmiş.

Önce Türkiye’de çalışan ABD firmalarının bir listesini elde etmiş. Listeyi gözden geçirmiş ve uygun gördüklerinin her birine birer özgeçmiş (CV) göndermiş, iş aradığını beyan etmiş.

Delikanlı 25 yaşlarında, Kentucky’nin yerel okulundan bir mühendislik diploması var. Fakat piyasa tecrübesi yok. Ama Amerikalı, ama yabancı...

Delikanlıyı çağırdık. Anlaşılmaz bir yerel aksanla İngilizce konuşuyor. Ama ne gam, kendisi Amerikalı, ABD pasaportu var.

CV’sini gözden geçirip yeniledik. Berbere gönderdik, düzgün bir şekilde tıraş oldu. Sırtına bir siyah takım elbise aldık. Bindik arabaya, müşterinin fabrikasına gittik. Tabii önceden iyice tembihledik, “Sakın ağzını açma, sadece merhaba, nasılsın... Başka laf etme" dedik. Müşteriye çıkardık.

İşte ABD’den getirdiğimiz Amerikalı şantiye şefimiz! Delikanlı sekiz ay şantiyede kaldı. Ayda 4000 dolar maaş aldı. Ev ve araba verdik.

Hızlı bir şantiye yönetim eğitiminden geçti. Gün boyu şantiyeyi gezdi, notlar aldı. Bizim yazdığımız İngilizce şantiye notlarını edit etti düzeltti. İşçilerin geliş gidişini kayıt altına aldı. Teknik konulara karışmadı, ama işi öğrendi. İş bitti, biz iş bitirme belgesi aldık. Delikanlımız da CV’sine yazacağı bir proje yönetim tecrübesi kazandı. Bu arada Türk karısının ABD giriş vizesi çıktı, onlar ABD’ye gittiler, biz de iş bitirdik.

Benzeri bir durum Bursa’da iki ayrı montaj yerinde, bu defa yaşlı yabancı saha mühendisleriyle tekrarlandı. Birinde yabancı bir inşaat mühendisi idi, ancak iyi kontrat ve saha yönetim tecrübesi vardı.

Diğerinde yaşlı bir Alman mühendis idi. Bilgisayar kullanmayı dahi bilmiyordu. Raporları biz yazdık, Alman imzaladı, iş böyle sürdü, bitti.

Yani değerli ilgililer, "Sahada mutlaka yabancı mühendis isterim", diye tutturmayın, işleri gereksiz yokuşa sürmeyin, işin oluruna bakın.

Çünkü burası Türkiye, bizde çözüm bitmez.

---

Haluk Direskeneli, ODTÜ Makina Mühendisliği 1973 mezunu olup, mezuniyetinden itibaren, kamu, özel sektör ve ABD – Türk yabancı ortaklıklarda (B&W, CSWI, AEP, Entergy) ağırlıklı olarak termik santral temel/ detay tasarım, imalat, pazarlama, teklif, satış ve proje yönetimi konularında çalışmış, bugüne kadar termik santral tasarım yazılımları konusunda yerli piyasaya, mühendislik firmalarına, yatırımcılara ve üniversitelere danışmanlık vermiştir. MMO ve ODTÜ Mezunları Derneği Enerji komisyonları üyesidir.

Ankara, 3-Mayıs 2017