Zaha Hadid

Zaha Hadid’in Türkiye projeleri, OpEd Dünyaca tanınmış İngiliz mimar Zaha Hadid'in yaşam hikayesi ve etkisi, farklı coğrafyalarda hissedilen etkileyici bir iz bırakmıştır. Zaha Hadid, 1950 yılında Bağdat, Irak'ta dünyaya geldi ve gençlik yıllarında matematik eğitimi aldı. Beyrut Amerikan Üniversitesi'nde matematik bölümünü tamamladıktan sonra mimarlık alanına yönelerek, Londra Architectural Association okulundan diploma aldı. 1977'de eğitim gördüğü okulun hocalarıyla birlikte Office For Metropolitan Architecture'da çalışma fırsatı buldu. Mimarlık yolculuğuna devam ederken, 1980'lerde kendi mimarlık bürosunu Londra'da kurarak kendi vizyonunu daha geniş kitlelere taşıdı. Bu süre zarfında Architectural Association'da ve dünya çapında saygın kurumlarda öğretim görevlisi olarak bilgi ve tecrübelerini genç nesillere aktardı. Zaha Hadid'in etkisi, coğrafi sınırları aşarak İzmir ve İstanbul gibi Türkiye'nin önemli şehirlerine de ulaştı. İzmir İnciraltı'ndaki 205 hektarlık bir alanda, EXPO 2020 İzmir projenin devreye gireceği planlanıyordu. Bu proje, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilen EXPO kanunu gereği, EXPO sürecinin ardından bu geniş alanın büyük bir sağlık merkezi ve doğal parka dönüştürülmesini öngörüyordu. Ancak bu öngörülen plan, EXPO 2020 İzmir'in gerçekleşmemesi sebebiyle hayata geçirilemedi. Zaha Hadid’in etkisi, İstanbul'un Kartal semtine kadar uzanmıştı. Kartal'da büyük bir dönüşüm projesi için 2006'da düzenlenen bir yarışmada kazanan tasarımın sahibi olan Hadid, deniz kıyısındaki bu ilçeyi tamamen yeniden şekillendirmeyi ve bambaşka bir gerçeklik inşa etmeyi hedefliyordu. Bilgisayar destekli tasarım yaklaşımıyla, Kartal'ı şehrin genel dokusundan ayırmayı ve firmanın global tasarım ağının bir parçası haline getirmeyi planlıyordu. Ancak bu proje, itirazlar ve mahkeme sürecinin sonucunda hayata geçirilemedi. Zaha Hadid'in Türkiye'deki etkisi sadece bu projelerle sınırlı değildi. İstanbul Yeni Havalimanı'nın Hava Trafik Kontrol Kulesi için düzenlenen konsept tasarım yarışmasına semazen motifli bir tasarımla katıldı, ancak yarışmayı kazanamadı. Zaha Hadid'in Türkiye'de bir proje gerçekleştirme vizyonu ne yazık ki hayata geçirilemedi, Her ne kadar Zaha Hadid artık aramızda olmasa da, onun yaratıcı dehası ve mimari vizyonu, eserleri ve mirasıyla yaşamaya devam edecektir. Ankara 21 Mayıs 2023