Enerji Piyasalarında Danışmanlık Nedir? Nasıl Yapılır?

Enerji Piyasalarında Danışmanlık Nedir? Nasıl Yapılır?

Yıllar önce Ankara'da bir ABD - Türk ortak girişim şirketinde çalışıyordum. Şirkete Abd'li yeni bir genel müdür (GM) 3-yıl süreli kontrat ile geldi. Gelir gelmez bizden Türkiye'nin enerji ve genel ekonomik durumu ile ilgili raporlar istedi. Her birimiz ayrı ayrı aklımızın erdiğince raporlarımızı İngilizce hazırladık, verdik. GM de raporları birleştirdi, TDN, Hürriyet Daily News, EurasiaReview gibi kaynaklardan gelen İngilizce haberleri, yorumları ekledi, tek rapor yaptı, bizden tekrar onay aldı, sonra raporu ABD şirket merkezine gönderdi. Daha sonraki günlerde bir sabah işe erken geldim. Benim için önemli bir yazışmayı bekliyordum. Gelen faks belgelerine baktım. Şirket içi yazışmalar olduğundan benim bakma- okuma yetkim vardı. İçlerinden biri yeni gelen ABD'li genel müdüre hitap edilmişti. ABD'li bağımsız bir araştırma - mühendislik şirketinden geliyordu. Türkiye ile ilgili genel enerji görünüm raporu için kendisine teşekkür ediliyordu. ABD'deki özel banka hesabına 5-basamaklı bir meblağın yatırıldığını bildiriyorlardı. ABD'li genel müdür daha sonra evine faks makinası aldı, bu yazışmalar şirket iletişiminden çıktı.

Son yurtiçi enerji yatırım öngörü 2016 raporumun İngilizcesi yabancı bir araştırma internet sayfasına girmiş. Şirket rapor için 1250 ABD$'ı istiyor. Benim blog sayfamda aynı rapor ücretsiz. Eğer iletişim kirlenmesinden sakınabilirseniz, basit google araması ile çok sayıda önemli bilgiye ulaşmanız günümüzde mümkün. Danışmanlık tek başına yapılmaz. Bir bir kurumsal iştir. Danışmanlık yapacak kişiler bir araya gelirler, şirket, vakıf, kurum kurarlar. Bilgilerinin pazarlamasını yaparlar, piyasalara güven verirler. Burda iş alırlar, hizmet verirler, fatura keserler, para tahsil ederler.

Danışmanlık konusunda fikirlerim değişti. Bence Türkiye henüz danışman kullanma seviyesine çıkamadı. Herkesin aklı danışmandan daha fazla. Herkes kendini daha üstün görüyor. Kimsenin danışmana ihtiyacı yok. "Danışman eğer konuyu iyi biliyorsa kendisi para kazanır, kendisi yatırım yapar", diyorlar. Türk yatırımcısı para vermeden danışmanlık hizmeti almayı marifet sayar.

Ben danışmanlık yapmıyorum, danışmanlık hizmeti vermiyorum. Yaparsam, eğer gerek olursa, piyasa eğer isterse, o zaman bu işi bir şirket kapsamında yaparım. Şirketler, kurumlar, vakıflar genç yeni mühendisleri için toplantılar düzenliyor, beni de konuşmacı olarak davet ediyorlarsa, öyle durumlarda seyahat masraflarımı öderlerse gidiyorum. Ankara dışı davetlerde genel kural seyahat ve geceleme masrafımı karşılıyorlar. Muhasebe açısından seyahat masrafı ödemek kolay, ama bana günlük para vermeleri zor. Ayrıca izinli- izinsiz makalelerimden alıntı yapılmasına memnun oluyorum. "Okuyucu düşüncelerimi beğenmiş ve kendi makalesine, veya raporuna taşımış. İsmimi vermese de olur", diye düşünüyorum. Bazan bir makalede, bazan bir raporda, bazan bir çalışmada benim cümlelere rastlıyorum. Atıf verilse daha iyi olur, çünkü intihal (plagiarism) çalma olmaz. Eğer intihal taraması yapılırsa bulması bugünün internet teknolojisi ile çok kolay. Akademik yayınlarda çok ciddi sonuçlar çıkabilir.

Üniversiteler öğrencileri için enerji konulu sunum yapmam için çağırıyorlarsa mutlaka gidiyorum. Vakıf üniversiteleri seyahat masrafımı karşılıyorlar. Devlet üniversiteleri ödeme yapmıyor, yapamıyorlar. İyi danışman bence danışmanlık yapmaz, konuşma yapar, makale yazar, kitap yazar. Danışmanlık yapacak ise bunu şirket, kurum, vakif, üniversite bünyesinde yapar. İzmir'de yayınlanan "Ekonomik Çözüm" basılı kağıt gazetede haftalık yazılarım çıkıyor. Benzer yazılarım ingilizce olarak yabancı web sayfalarında zaman zaman yer alıyor. Prensip olarak radyo- TV haberlerine, programlarına çıkmıyorum. Daha önce tatsız tecrübelerim oldu, 3-4 saat telefon bekliyorsunuz, bağlandığınızda anchor (konuşmacı) "çok kısa olarak söylermisiniz." diye başlıyor. Konuya giriyorsunuz 30 saniye sonra saçma bir soru ile sözünüzü kesiyor, "Konuyu hiç bilmeyen sokaktaki insanın anlayacağı basitlikte anlatın, lütfen", uyarısı geliyor. Ben daha ne söyliyeyim. İlber Ortaylı hocama hak veriyorum "Yarım yanlış öğreneceğinize, cahil kalın daha iyi", diyorum. Siz ne dersiniz? Bizim ülkede kendi başına danışmanlık yapıp para kazanan var mı?

Yazılarımı alan, kullanan, raporuna doğrudan ekleyenler var. Bazan temsilciliğini yaptıkları yurtdışı firmalarına, bazı raporları benden copy-paste (kopyala- yapıştır) aktardıklarını, altına kendi imzalarını attıklarını söylüyorlar. Yaptıkları doğru değil ama bizim coğrafyada bu uygulamayı engelleyici bir yaptırım yok. En azından savunduğum görüşler değerlendirmeler ihtiyacı olanlara bir şekilde ulaşıyor. Zaten bir işin doğrusu- yanlışı hemen kestirilemez. Önemli olan doğru veya yanlış ortaya bir değerlendirmenin konmasıdır. Bu değerlendirme ortaya konduktan sonra üstünde tartışılır, daha doğrusu bulunur.

Haluk Direskeneli, ODTÜ Makina Mühendisliği 1973 mezunu olup, mezuniyetinden itibaren, kamu, özel sektör ve ABD – Türk yabancı ortaklıklarda (B&W, CSWI, AEP, Entergy) ağırlıklı olarak termik santral temel/ detay tasarım, imalat, pazarlama, teklif, satış ve proje yönetimi konularında çalışmış, bugüne kadar termik santral tasarım yazılımları konusunda yerli piyasaya, mühendislik firmalarına, yatırımcılara ve üniversitelere danışmanlık vermiştir. MMO ve ODTÜ Mezunları Derneği Enerji komisyonları üyesidir.

Bu makale Ekonomik-Çözüm gazetesi için yazılmıştır. http://www.ekonomik-cozum.com.tr/

Prinkipo, 17 Ekim 2016