Afşin Elbistan konulu sunum KahramanMaraş Üniversitesinde nasıl yapıldı? (2007)

Afşin Elbistan konulu sunum

KahramanMaraş Üniversitesinde nasıl yapıldı? (2007)

Yıllar öncesinde enerji bakanlığına mühendis olmayan bir siyasetçi gelmişti. Konuyu ne derece iyi bildiğini herkese anlatmak için toplantılarda hiç durmadan son istatistik rakamlardan bahsediyordu. Önüne gelen son enerji piyasası raporlarını ezberlemiş, her toplantıda bunları tekrarlıyordu. Ancak birimleri yanlış telaffuz ediyordu. Bütün kw, kw-saat, mw, kv, kVA hatta mbyte herşey birbirine karışmıştı.

Eğer bir sunumda, Türkiye'de ilk defa 1903'te Tarsus'ta kurulan 2-kw'lık su türbini bilgisi varsa, benim o sunuma olan ilgim bir anda bitiyor. Arkasından dünyada enerji başlıyor. Beni hiç ilgilendirmeyen bilgiler ekrana geliyor. Sonra Türkiye'de enerji'nin gelişimi grafikleri yükleniyor. Sunumlarda yüzlerce binlerce rakam önünüzden geçiyor, hangisini hatırlıyorsunuz?

12-Kasım 2007 tarihinde KahramanMaraş üniversitesinde öğrenciler için yapılan "1.Bölgesel Sorunlar ve Türkiye" Sempozyumu sabah son oturumunda, benden önceki üç konuşmacı birbirinin benzeri sunumlar yaptılar. Çoğunlukla İktisat ve Mühendislik fakültesi son sınıf öğrencileri konuşmaları izliyorlardı.

Uzak bir üniversiteden gelen genç bir akademisyen zaman sınırlamalarını aşarak önündeki metni sonuna kadar inatla okudu. Konu çok kısıtlı bir teknolojiyi anlatıyordu. Sunum yine Tarsus'taki 2-kw'lık su türbini ile başlamıştı. Ekrandaki görüntü çok sayıda rakam içeriyordu, ama rakamlar o kadar çok sayıda ve o kadar çok küçüktü ki, okumaya imkan yoktu.

Sıra son konuşmacı olarak bana geldi. Moderatör "Bir an önce bitirse de yemeğe gitsek" diye bana bakıyordu. Benden önceki tüm konuşmacılar kendilerine verilen süreleri fazlasıyla aşmışlardı. Bana yemek öncesi 13-dakika kalmıştı.

Toplantı KahramanMaraş üniversitesindeydi. Gündemde, il sınırları içindeki en önemli ekonomik üretimi sağlayan termik santral Afşin Elbistan yoktu. Kahraman Maraş için sanki "Afşin Elbistan" yoktu. Nurhak dağının arkasında kalmıştı, Kayseri, Malatya, Afşin Elbistan termik santraline sanki daha yakındı.

Hazırladığım PPT sunumu ilk görüntüde bıraktım. "Afşin Elbistan-A santrali kapatılmalıdır." Cümleyi tekrarladım, sonra kürsüyü yumrukladım. Sonra devam ettim, "A- santrali kapatılmalı ve hurda olarak satılmalıdır. B-santrali tam kapasitede çalıştırılmalıdır. Kendini uzun yıllar işletmede ispatlamış, ıslak kömürü baca gazıyla kurutarak zenginleştiren indirek kurutmalı pülverize (PFC) kömür yakma teknolojisine sahip, B- santralinin benzerleri C- D- E kömür bölgelerine, yerli imalatla yapılmalıdır" dedim. Arkasından, önceki sunumlarda defalarca verilen bilgiler içinde son güncel rakamları izleyicilere sordum. İzleyici öğrencilerin hiçbiri bilemedi, hatırlayamadı. Anlatılan binlerce rakam yerine varmamıştı.

Bilmemiz gerekli olan temel parametreler belli. Enerji Bakanlığının açıkladığı 2016 için geçerli Türkiye'nin kurulu gücü (73-Gwe), peak çekişi (Ağustos 43-Mwe), son yıl elektrik tüketimi 258 milyar kw-saat, doğalgaz tüketimi 48 milyar m3. Kişi başına yıllık tüketim 3300 kwsaat. Yerli linyit üretimi 15-16 Mton, taşkömürü üretimi 1.8-2 Mton, ithal kömür ithalatı 35-40 Mton. Bilmemiz gerekenlerin hepsi bu.

Afşin Elbistan, Tufanbeyli, Kangal kömür şeridinde yapılacak yeni santrallerin Afşin-B santrali benzeri olması gerektiğine inanıyorum. Yarısı su, 1/4'ü kül olan bu bize özel komür, dönüşümlü akışkan yatak (CFB) teknolojisi ile düzgün yakılamaz. CFB teknolojisi, külü çok olan kömürler için uygundur. CFB burda çalışmaz mı? Herhalde çalışır, ama ilk işletmeye girmesi, uzun ve zor olur, çok fazla ilave sıvı yakıt ister. Seçilen CFB santrallerine şüphe ile bakıyorum. Sorunsuz- kesintisiz işletme için ciddi endişelerim var.

Kömür kapasite rakamlarını özellikle aralıklı bıraktım, mertebeyi biliyorum ama her kaynakta ayrı rakam ortaya çıkıyor, yeni rezervler bulunuyor, ekleniyor, çıkarılıyor. Bunların hepsi normal, resmi rakamlar rezervler, üretimler, kapasiteler hiç durmadan değişir. Verilen tüm rakamlara ihtiyatla bakarsınız. Benim verdiğim rakamlar hassas değil, hassas olmasına gerek te yok, mertebeler belli.

KahramanMaraş Üniversitesinde "2.Bölgesel Sorunlar ve Türkiye" Sempozyumu 2012 yılında yapıldı. Bir daha yapılmadı. Afşin Elbistan için gerekli teknik elemanları sağlayacak Makina mühendisliği bölümü ise çok yeni açıldı.

---

Haluk Direskeneli, ODTÜ Makina Mühendisliği 1973 mezunu olup, mezuniyetinden itibaren, kamu, özel sektör ve ABD – Türk yabancı ortaklıklarda (B&W, CSWI, AEP, Entergy) ağırlıklı olarak termik santral temel/ detay tasarım, imalat, pazarlama, teklif, satış ve proje yönetimi konularında çalışmış, bugüne kadar termik santral tasarım yazılımları konusunda yerli piyasaya, mühendislik firmalarına, yatırımcılara ve üniversitelere danışmanlık vermiştir. MMO ve ODTÜ Mezunları Derneği Enerji komisyonları üyesidir.

Ankara, 11/02/16