Değerli
Okurlarım,
"Fury"
filmi, savaş filmi sevenler için bir kült (özel, az bulunur,
güzel) eser olmuş. Ancak herkese göre değil, savaş vahşetini
görsel olarak seyredebilmek çok zor. Özellikle Sharman tankları
ile Tiger tankının savaşı çok etkileyici. "Fury"
(öfke), tanka mürettebat tarafından verilen isim. Savaş tankı
üretimi, makina mühendisliği konusudur. Otomativ bilimi sanatının
en üst noktasıdır. Sürücüyü güvende tutacaksın, caydırıcı
saldırı gücün olacak, düz offroad arazide saatte en az 50-60 km
hızla gidebileceksin, bu hızla giderken düşmanı belirleyip,
hareket halinde isabetli atış yapacaksın, hepsini tank başına
bugün 5-6 milyon ABD dolar bütçe içinde üreteceksin. Bunlar
kolay işler değil, ama bizim zor coğrafyamızda yaşamak için
bütün bunları yapmak zorundayız.
"Fury"
filminde anlatılan ABD üretimi Sherman tankı, savaş zamanında
askerler tarafından "ölüm tuzağı" (death trap) olarak
isimlendirilmiş. Sherman, isabet alınca çabuk yanıyor, ve
içindeki mürettebat yanarak ölüyor. Bir Alman Tiger tankını yok
edebilmek için 4-5 Sherman yok oluyor. Yanarak ölmeyi baştan kabul
ederek tankın içine giren Amerikalı askerlere acımamak mümkün
değil.
Aslında
2.Dünya savaşında Sherman tankları seçimi yanlış bir kararla
devreye sokulmuş. Doğru- yanlış karar verilmiş ve savaş
süresinde 5-ayrı Amerikan fabrikasında seri olarak 50,000 adet
üretilmiş. 400 (sonra 470) hp benzin motorlu, isabet alınca hemen
yanıyor. Mürettebat yanarak ölüyor. Savaş sonrasında üretim
durdurulmuş, elde kalanlar acele başka ülkelere gönderilmiş.
Kuzey
komşumuzun efsane T-34 tanklarının hikayesini iyi okumak öğrenmek
lazim. Tekerlek süspansiyonları, ve yürüyüş paletleri, Amerikan
"Walter Christie" tasarımı, Caterpillar traktörü olarak
Rusya'ya 1930'larda gönderilmiş. Yürüyüş takımı Amerikan
traktöründen kopyalanmış. Tank motoru arkada, su soğutmalı
500hp diesel yakıtlı Alman BMW kopya tasarımı, bakım tamir
basit, işletimi problemsiz. Tankın kolay menevrası var, dışı
özel alaşımlı eğik zırhla korunmuş.
Kurşun,
top mermisi tankın eğik metal zırhı üstünde sekiyor ve
işlemiyor. Üstte arkada duran 2-adet büyük yedek yakıt tankı
uzun mesafeleri geçmek için gerekli, savaş sırasında yakıt
tankları dışarı atılıyor. T-34 tanklarının tasarımı ve
üretimi saklı tutulmuş. Üretilen 1000-adet tank ilk defa Kurtz
savaşında Almanların karşısına çıkmışlar. Hızlı,
dayanıklı, güçlü T-34 tankları karşısında Almanlar
şaşkınlığa uğramışlar. Rusların geri teknolojisiyle kolayca
başa çıkacaklarını sanıyorlarmış, ama tam tersi olmuş.
Karşılaşmada Almanlar yenilgiye uğramışlar. Kurtz savaşı
sonrasında Almanlar ellerindeki tankları geliştirmişler, arayı
kapamaya çalışmışlar ama savaşı kazanmaya yetmemiş. Ural
dağlarının Sibirya tarafında, cepheden çok uzakta 5-ayrı
fabrikada savaş süresince 84,000 adet üretilmiş. T-34 tanklarının
ilk üretimi sırasında radyosu yok, tank filosu aralarında bir
süre bayrakla haberleşmiş.
T-34'lerin
offroad surati saatte 50 km, Almanlarınki ise 30km. Hitler "Bu
tankların varlığını bilsem Rusya cephesini açmazdım",
demiş. T-34 tankları, 2.Dünya Savaşında doğu cephesinin
kahramanı olmuş, zaferin kazanılmasında büyük rol oynamış.
T-34
Savaş Tankının ana tasarımını yapan genç mühendis "Michael
Koshkin", ilk prototipin güvenilirliğinin ispatı için, kışın
sert soğuğunda fabrikadan Moskova komuta merkezine 2000-km tankı
sürmüş, yolda zatürriye olup hayata veda etmiş. Onay alındıktan
sonra seri üretime geçmişler. Stalingrad savaşı sırasında,
yakın fabrikada üretimden çıkan tankları boyamaya zaman yokmuş,
üretim hattından çıkan T-34 tanklarını, bazan boyasız savaşa
sürmüşler, inanılmaz bir tarih yaşanmış.
İlk
önemli Tank savaşlarından biri 1941'de Kuzey Afrika'da olmuş,
Libya çöllerinde Amerikan Sherman tankları ile Alman Panzer'ler
karşılaşmış. Amerikan Generalleri savaş aracı olarak Sherman
tanklarını seçmiş, zayıf ve top menzili kısa, top güçsüz ama
daha hızlı diye. General Patton, "Önemli olan hızla hareket
edip Alman Panzerlerin arkasına geçmek ve onları arkadan vurmak",
demiş. Bunu eski çağlardaki "Roma- Kartaca" savaşlarını
anlatan kitaplardan öğrenmiş.
Kartacalıların
savaş fillerini yenmenin yolu, fillere önden yol vermek, arkalarına
geçmek, sonra filleri en zayıf noktaları olan arkalarından
mızraklarla şişlemek imiş, eski çağlarda bu taktik işe
yaramış. Sherman tankları da Kuzey Afrika'da aynı taktiği
uygulamaya çalışmışlar, ama olmamış. Bir Alman tankını
vurmak, en az 4-5 Sherman tankının yanarak yok olmasına sebep
oluyormus. Neyse uzun menzilli toplar ve uçaklar imdada yetişmiş.
Almanları bitiren, Alman yakıt gemilerinin Akdeniz'de İngilizler
tarafından batırılması olmuş. Yakıtsız kalan Alman tankları
hareket edemez olmuşlar, ve savaşı bırakmışlar. Alman General
Rommel kendini kurtarmış, kendisi uçakla Almanya'ya dönmüş.
Askerlerinin çoğu esir düşmüş.
Toplamda
340 bin savaş esiri Alman askeri gemilerle Amerikaya yollanmışlar,
Güney Eyaletlerin pamuk tarlalarında tüm savaş boyunca pamuk
toplamışlar. O sırada Alabamalı siyahlar Amerikan ordusunda asker
olmuşlar, Avrupa'da beyazları kurtarıyorlarmış.
****
T-34
tanklarının ilk defa Almanlar karşısına Doğu cephesinde bir
anda çıkmaları, savaş hikayelerinin en iyisidir. Rus tasarımcı
"Michael Koshkin"'in ilk prototipi tek başına 2000-km
offroad boş arazide sürerek, yeni tasarıma olumsuz bakan
generallere tankın dayanıklılığını ispatlaması, yolda
soğuktan zatürriye olup, arkasından ölmesi ise en hüzünlü
tarafı. Savaş boyunca Ruslar 5-ayrı fabrikada seri olarak toplam
84,000 adet T-34 üretmişler. Savaş sırasında tasarım devamlı
geliştirilmiş, zırh kalınlaşmış, top gücü yükseltilmiş.
T-34 tanklarının 50,000 adeti savaşta tahrip olmuş, ama kalanlar
doğu cephesinde savaşı kazanmışlar.
T-34
ve Sherman tankları, Alman Tiger ve Leopard tanklarına göre daha
zayıf. Top küçük, zırh daha ince, ama sayıca çok daha fazla
üretilmişler. Savaşta Amerikalılar bilinçli olarak çok sayıda
Sherman tankını ileri sürmüşler. Leopard tankı bunların birine
ateş ederken, birkaç tane başka Sherman tankı da Leopard'i
avlıyormuş. Leopard'in vurduğu bitiyor ama Leopard sonuçta devre
dışı kalıyormuş. Aynı şey T-34 için de geçerli imiş.
Yoldaşlar çok sayıda tank üretip cepheye sürmüşler. Kış
koşullarına uyumlu, bakımı onarımı kolay çabuk, zırhı eğik
ve kalın, topu önceleri zayıf ama sayıca çok olduklarından
Alman tanklarının sonunu getirmişler.
Tankçılıkta
yanarak ölmek maalesef işin fitratında var. Zırh delici patlayıcı
başlıklı mermi, içe doğru konik burun patlayıcılı yapısı
sayesinde, çarptığında, zırha çok yüksek bir alev hüzmesi
üfürüyor. O noktada zırh eriyor ve tankın içine birkaç bin
santigrad derecede alev pükürtülmüş gibi oluyor, mürettebat
kavruluyor. Tankın içindeki cephane eğer alev alırsa, hepsi
birden patlıyor, yanıyor. Anti-tank silahları arasında bir de
zırh delici mermili olanlar var. Merminin içinde kalem gibi sivri
uclu tungsten delici uç oluyor. Mermi zırha çarpınca, tungsten
kalem zırhı delip, tankın içine giriyor, o hızla dolaşmaya, ne
varsa delmeye, cephaneyi patlatmaya yariyor. Şimdilerde, zırhı
kalınlaştırmakla bunlara karşı çıkılamayacağını anlayan
tasarımcılar, tankın üstünü patlayıcı paketlerle
donatıyorlar. Zırh delici mermi önce bunlara çarpıyor, dışarda
patlayıp erken tepki veriyor, zırh delici merminin erken deşarjını
tetikliyor. Asıl zırhtan uzakta devreye girmesini sağlayıp,
etkisini kesiyorlar.
Günümüzde
tank muharebesi, tank avantajı azaldı. Tank avcısı uçaklar,
helikopterler ve hassas uzaktan kumandalı mayınların devreye
girmesiyle, muharebelerde tank etkisi azaldı. Amerikalılar Irak'ta
ilerlerken yol kenarlarındaki hurda hale gelmiş zırhlı araç ve
tankları hatırlayın. Saddam'in demode zırhlı birlikleri tank
avcısı helikopterlere yem oldular. T-34'lerin etkisi Kore savaşında
M60 Patton tankları ve Anti-tank bazukalar karşısında bitti,
demode oldu, daha güçlü yeni tasarımlar üretildi. Savaşmak
zalimce, insanlık dışı bir şey, ama caydırıcı olacak derece
güçlü olmak gerek.
Yerli
MBT (main battle tank) savaş tankının donanımları kamuya
açıklandığı kadarıyla devam ediyor. Sadece sürüş kontrolü
yetmiyor, şu ana kadar sadece sürüş testleri yapıldı. Hava
saldırısına karşı korunak radar düzenleri, koruyucu kamera
düzenleri, anti-mayın düzenekler test edilecek. Savaş testi henüz
hiçbir yerde yapılmadı, en az bir prototip Afganistan'da
denenseydi herhalde iyi olurdu.
Afganistan'a
sadece barış getirmek için gidilmiyor, herkes orda kendi ürettiği
savaş malzemesini savaş ortamında test etmeye gidiyor. İngiliz,
Alman, Amerikan tankları orda test ediliyor. Rus tanklarının test
yeri şu anda Çeçenistan, Ukrayna ve Suriye. Suriye'nin tank gücünü
iyi bilelim ve ona göre konuşalım. Suriye'nin elinde toplam 4850
adet, T-55-62-72 demode Rus tankları var. İlerde belli olmaz
bakarsınız son model T-90'lar Suriye'ye verilebilir. Irak'taki
Amerikan Abrams tankları kontrolsüz ellerde bize karşı
kullanılabilir. Bizim üreteceğimiz tankların, diğer 3.kuşak
modern savaş tanklarıyla eşdeğer hatta onlardan daha iyi olması
lazım. Tersi durumunda savaş alanında yaşama şansı yok.
Elde
şu anda 4-adet MBT prototip var. 2016'dan itibaren 250-adet
guruplar halinde 4-batch seri üretim yapılacak. Birim bütçe
standart tank başına 5-6 milyon ABD dolar tahmin ediliyor.
1000-adet tank bölgede ciddi bir güç gösterisi olacak, kime karşı
caydırıcı olacak bunu iyi incelemek lazım. Bölge ülkelerinden
Suriye'nin elinde Rus tasarımı T-55-62-72'lar, İsrael'in kendi
üretimi Merkava M4, Irak'ta ABD'nin bıraktığı Abrams tankları,
Iran'in eski M60 Amerikan Patton ve kendi geliştirdiği tanklar var.
Eğer
tanklar düşman eline geçerse uzaktan kumanda ile kendi kendini yok
edebilecek, veya çalışmayacak elektronik donanıma sahip olmalı.
En son Irak'ta ISIL eline geçen 19 adet Amerikan Abrams tanklarında
bu "demobilize" özellikler kullanılmış. Tanklar
başkalarının eline geçince elektronik olarak kullanılmaz hale
getirilmiş.
Bu
tankların hepsinde havadan uçak ve helikopter saldırısına karşı
radar korunma ve füze gücü var. Prototip tankda sadece sürüş
testlerinin kayıtlarını izliyoruz, hareket halinde top hedefe
sabitleme kontrolü ve isabetli vurma kapasitesi olmalı. Diğer
tankların tanıtım videolarında top namlusu elektronik olarak
hedefe sabitleniyor, tank hareket halinde iken top hedefe sabit
durmaya devam ediyor. Mürettebat sayısı son model tanklarda artık
üç'e inmiş. Günümüzün tankında çok sayıda bilgisayar var,
bu yüzden siber güvenlik çok önemli oluyor.
2.
Dünya Savaşının sonuna doğru Almanlar "Giant Tiger"
isimli çok büyük bir tank yapıp Fransa cephesine gönderiyorlar.
70 tonluk bir dev ama başarılı olamıyor, çünkü yollar dar,
kolay manevra yapamıyor, yerleşim yerlerine girince dönemiyor, çok
ağır olduğundan köprülerden geçemiyor, özel köprü yapmaları
gerekiyor. Yani tank büyüklüğünün de bir sınırı var. Tiger
tankları savaşın başlarında Rusya bozkırında başarılı oldu.
Alman tankı 1 km. menzilde isabetli atış yapıp, karşıdaki tankı
vuruyor. T-34'lerin menzili ise 500 metre. Alman tanklarına önceleri
yaklaşamıyorlar. Daha sonra yakın dövüşte üstünlüğü ele
geçiriyorlar. Uçaklara haber veriyorlar, yukardan vuruyorlar. Sayı
üstünlüğü, zor kış şartları, uzak cepheye zor yakıt ikmali
ve zor saha bakımları, çok soğuk havada ilk çalıştırma
zorlukları devreye girince, ne kadar üstün olurlarsa olsunlar,
teknolojik açıdan başta güçlü görünen makineler sonunda
vuruluyor, eleniyor, yok oluyor.
Bizde
bugüne kadar yenilenmiş Amerikan M60 ve Alman Leopard tankları
kullanılmış. Hiç faal T-34 tankı yok, ama enteresan başka bir
olay var. Güney Kıbrıs Rum ordusu Mısır'dan 35-adet T-34 tank
satın almış. Bunlar 1974- Kıbrıs harekatında bizim tanklarla
karşılaşmışlar, yeni anti tank silahları yüzünden epey tank
zaiyatı vermişler. Sonrasında bir adet hasarlı T-34 tankı
Silifke'ye getirilmis ve bir kaide üstüne konmuş, anıt olmuş,
son günlerde Mersin-Silifke belediyeleri T-34 tankı mülkiyeti
yüzünden birbirlerine girmişler. Haberlerde arayın okuyun.
2016
yılından itibaren 250 adet guruplar halinde 4-gurupta toplam
1000-adet yerli MBT tank üretilecek, 3 (üç) ayrı yerli firma
yarışta görünüyor. Aslında bir bakıma iyi olur. İstanbul,
İzmir, Ankara'da ayrı üretim yaparlar, üretim yerleri yurt
sathına dağılır. Malatya, Antep, Sivas OSB'lerde başka üretim
yerleri bulmak iyi olur.
Burda
yazdıklarımın hepsi açık istihbarat, çoğu kolayca ulaşılabilir
wikipedia bilgileridir. Savaş tankları konusunda sizin bir
uyarınız, düzeltmeniz, yorumunuz, tavsiyeniz, katkınız varsa
lütfen bana yazın. Yeni Yılınız Kutlu Olsun. Hepinize yeni
yılda sağlık mutluluk ve bol kazanç diliyorum.
E-postam;
HalukDireskeneli at gmail dot com
Haluk
Direskeneli, ODTÜ Makina Mühendisliği 1973 mezunu olup,
mezuniyetinden itibaren, kamu, özel sektör ve ABD – Türk yabancı
ortaklıklarda (B&W, CSWI, AEP, Entergy) ağırlıklı olarak
termik santral temel/ detay tasarım, imalat, pazarlama, teklif,
satış ve proje yönetimi konularında çalışmış, bugüne kadar
termik santral tasarım yazılımları konusunda yerli piyasaya,
mühendislik firmalarına, yatırımcılara ve üniversitelere
danışmanlık vermiştir. MMO ve ODTÜ Mezunları Derneği Enerji
komisyonları üyesidir.
2014-12-25
