2006 paneli

Türkiye'nin güncel enerji sorunları Paneli, 2006, OdtüMd Vişnelik.

OdtuMIst Istanbul ODTU Mezunlari Enerji Komisyonu

Degerli arkadaslarim

İstanbul OdtuMIst  yeni Yönetim Kurulu  Genel Sekreteri Sn Mehmet Rasgelener'in onerisi ile istanbul OdtuMIst bunyesinde enerji komisyonu kurma calismalari baslamistir

Oncelikle uygun cumartesi gunleri  enerji panelleri duzenlenecektir, Ankara OdtuMd olarak istanbul toplantilarina firsat oldukca katilmayi arzu ediyoruz

Istanbul OdtuMIst enerji komisyonunun teknik/ hukuk/ burokratik konular otesinde finans/ yatirim/ konularinda etkin olmasini bekliyor ve umuyoruz

Bu panellere devam sonrasi yeterli uye sayisi oluştuğunda, OdtuMIst enerji komisyonu haftalik olagan toplanti calismalari başlayacaktır

Katki koymak isteyen Odtu mezunu uyelerimizin "M.Rasgelener@gmail.com" email adresi ustunden iletisim kurmalarini tavsiye/ rica ederiz

Slm & saygilar

Haluk Direskeneli- via iPodTouch

Hangi kömür ucuz?

Değerli Okurlarım,

Öncelikle bir önceki makalem sonunda yazdığım notu bu defa en başta tekrar edeyim. Biz köşe yazarları siz değerli okurlardan yorum almazsak yazamayız. Yorumlarda bir olumlu yoruma, yaklaşık 10 olumsuz yorum gelir, normaldir, benim için bu olumsuz yorum miktarı belki daha yüksek olacak, biliyorum, ancak bizi yorumlarınız ile yönlendirmezseniz biz yazamayız. Donar kalırız.

E-posta, tweet, e-groups, web, linkedin, facebook üzerinden yorumlarınızı bekliyoruz. Çekinmeden gönderin, yazın, eleştirin, tam aksine makalemizi okuduğunuz için/ yorum yazdığınız için çok memnun oluruz.


Gazete haberlerinde ithâl kömürün ucuz olduğuna dair yorumlar okudum. Yurdumuzda yerli ve yabancı yatırımcılar çok ucuza ithal kömür yakan termik santral yatırımları yapıyorlar, yatırımlarının gerekçesini de ithal kömürün çok ucuz olmasına bağlıyorlar. Doğru mu?



Bu soruya hemen "Doğru" veya hemen "Yanlış" diye cevap vermek çok zor. Neden zor? Çünkü bu durum bir kumar.

İthâl kömür fiyatları piyasa arz-talep durumuna göre zaman içinde artabilir. Üst ısıl değeri 6600 kcal/kg HHV veya 12,000 BTU/lb HHV olan spot piyasa ithâl kömürün fiyatı önceki yıllarda olduğu gibi MetrikTon başına termik santral liman teslimi 200 US Dolar olabilir veya tersine fiyat çok düşebilir.





Bugün güney sahilimizde çalışan bir ithâl kömür santrali var, kömürü deniz aşırı ülkelerden geliyor, ancak Avrupa finansman bağlantılı, kömürü satan ihracatçı ülkelerin büyük dış borçları var, bir anlamda barter (=takas) yapıyorlar.

Fiyatlar ikili anlaşmalarla uzun dönemli sabit tutulmuş, kömür fiyatlarının spot piyasada serbest kalacağı zaman zaten yabancı firmalar herhalde santrali yerli ortağa satıp gidecek,

Yabancı sermayenin yatırım yaptıktan sonra yatırım projesinde kalma süresi en fazla 5 yıldır. Parasını geri alır, hisse payını satar başka yerde başka proje geliştirmeye gider.


Bu santralin çevre normlarına uygun örnek santral olmasının sebebi, Alman Yeşiller partisinin bir dönem koalisyon ortağı olması ve Avrupa Çevre normlarını, Avrupa Birliği Çevre kanunlarını piyasaya sert oturtabilmesi yüzündendir.

Santral Avrupa sermayesi ile kurulduğundan Avrupa Çevre normlarına uygun, bu yüzden biz Türk mühendislerinin bugüne kadar hayatlarında görmedikleri büyüklükte toz tutma (elektro static precipitator- ESP) filtrelerine ve baca gazı kükürtsüzleştirme (flue gas desulphurisation- FGD) ünitelerine sahip,

Günde 24 saat, yılda 365 gün (bakım hariç) hep çalışıyor.



Büyük elektrostatik toz filtreleri, çok büyük baca gazı kükürtsüzleştirme tesisleri bize şaka gibi geliyor. Aslında olması gereken de bu.

Keşke bizde de Yeşiller partisi koalisyon ortağı olabilse ve çevre mevzuatı düzgün çalışabilse. Çevre kirlenmese, çevre tarım insanı mağdur olmasa.


Satın alma birimleri dünyanın her yerinde, her zaman her şeyin en ucuzunu almak isterler. Bu yönlenme ile en ucuza çoğunlukla her şeyin en kötüsünü alırlar. Bu yüzden yatırımcının çok iyi teknik - ticari ve hukuki danışmanlarla çalışması gerekir.

Bizdeki çoğu uygulamalar gibi, 3-5 sayfalık yatırım kontratı olmaz.

Yabancı yatırımcının ciddi danışmanları yüzlerce sayfa fizibilite- yapılabilirlik, durum tespiti (due-diligence) raporları hazırlarlar, kontratlar binlerce sayfaya ulaşır.


Gelelim ithâl kömürün gerçek fiyatına. Biz "termikçiler" yakıtın fiyatını "1 milyon British Thermal Unit BTU (MMBTU)" cinsinden ve üst ısıl değerden hesaplarız.



Kasım 2012 tarihi itibari ile 6000-6600 kcal/kg üst ısıl değeri (HHV) veya 12,000 BTU/lb HHV olan  ithal kömürün bugün dünya piyasaları spot fiyatı RichardsBay-Guney Afrika, NewCastle-Avustralya veya Rotterdam teslim MetrikTon başına FOB 70-80 US Dolardır

Üstüne %6-8 FOB-CIF liman teslimi taşıma masrafı ekleyin ve 1 milyon BTU karşılığını hesaplayın. Düz orantı aritmetik size sonuç 3.00-3.20 US Dolar/MMBTU çıkar.



Öte yandan Afşin-Elbistan kömür sahalarında 1000- 1150 kcal/kg (LHV) alt ısıl değerli yerli kömürün maden ağzı fiyatı ton başına 7.50- 8.00 US dolardır. Bu da size "1 milyon BTU" için 1.10 -1.20 US Dolar/ MMBTU birim fiyat verir.


Manisa Soma'da, merkez ocak 2100 kcal/kg alt ısıl değerli yerli kömürün maden ağzı fiyatı ton başına 24.00 US dolardır. Bu da size "1 milyon BTU" için 2.00 US Dolar/MMBTU birim fiyat verir.



Çayırhan, Seyit Ömer, Kangal, Soma, Yatağan kömür fiyatlarını da kontrol edin, fiyat "1 milyon BTU" için 2.00-2.50 US Dolar civarındadır.

Kamu santrallerinde yakıt fiyatı çok düşüktür. ABD'de kömür esaslı termik santrallerde,  kömür fiyatının 2.00 USD/MMBTU altında olması beklenir/istenir.



Öte yandan bizim yerli kömürde çok kül, çok su vardır. Bu yüzden toplam randıman ithal kömürlü pülverize kömür santrallerine göre %10 düşük olabilir,

Ama bu hiçbir zaman yerli kömür lehine fiyat avantajını değiştirmez.



"Rusya ithal kömür fiyatları ucuz" deniyor, Rusya'nın ithal kömür satış fiyatları hiçbir zaman dünya ithal kömür fiyatlarından daha ucuz olmadı, Karadeniz sahiline ithal kömür yakacak termik santrali yaparsanız, Boğazları geçmediğiniz için taşıma olarak belki avantajlı gelebilir ama uzun dönemde Rus kömür fiyatları hiçbir zaman ucuz değildir. Neden?

Çünkü Rusya artık eski "Sovyetler Birliği" değil. Ruslar artık çok iyi iş-insanı, işadamı, iş-kadını oldular. Sizin santral limanınızda teslim esası ile başkalarından alacağınız ithal kömürün size maliyetini hesaplıyorlar. Kendi ürettikleri kömür için, dünya piyasaları fiyatın biraz azına, çoğu zaman aynı rakama fiyat veriyorlar. Maliyet düşükmüş önemli değil.

Karadeniz kıyısında ithal kömür termik santraliniz varsa, Rus kömürüne mahkûm oluyorsunuz, çünkü Boğazlardan geçiş maliyeti ve bekleme zaman kaybı yok.



2-3 yıl önce dünya spot piyasalarında ithal kömür fiyatlarının ve ona bağlı yüzen gezen Rus kömür fiyatlarının MetrikTon başına 160+ US Dolar olduğunu da gözlemledik,

Yani ithal kömür kontrolsüz yükselebilir, elinizden bir şey gelmez, santralinizi kapatmak zorunda kalabilirsiniz. Yani bu bir kumar. Siz kumar oynamayın.

Siz yerli kömürden şaşmayın, biraz pahalıya çıkar ama yine de yerli kömür santralini kendiniz inşa edin, tasarımını kendiniz yapın.

Termik santralleri bugün eğer ufacık ülkeler bile yapabiliyorsa Türkler de yapar, yıllar boyu finansman yabancı diye yabancı tasarımlarına mahkûm olduk. Termik santral tasarımını gözünüzde büyütmeyin, bugün termik santral temel ve detay tasarımını yapacak Türk mühendislik şirketleri artık var.



Enerji bağımlılığını  azaltmak için makul oranda ithal kömür santrali de yapmalı. Ama bu miktar hiçbir zaman cari açığı artıracak seviyelere çıkmamalı. Yapılan/ inşa edilen ithal kömür santralleri orman, tarım, sit, turizm alanlarından uzakta olmalı.


Filtreler 7/ 24 ve 365 gün (bakım hariç) hep çalışmalı.

İthal kömür ucuz değildir, hiçbir zaman ucuz olmadı, bu bir kumardır, pahalı olabilir, MetrikTon başına fiyat 60 US Doların altına inerse ucuz olabilir. Bugün için ithal kömür yerli kömürden birim (MMBTU) olarak pahalıdır.

Medyada yazılanlara bakmayın, oturun hesabınızı kendiniz yapın, görün.



Not: Kasım ayında 26-27-29 günleri saat 20.00'de

İzmir Operasında

Vincenzo Bellini'nin "La Sonnambula (UyuyanKız)" operası var,

harika bir eser kaçırmayın. Biletler internette "www.dobgm.gov.tr".


En derin saygılarımla

HalukDireskeneli at gmail dot com

Haluk Direskeneli, ODTÜ Makina Mühendisliği 1973 mezunu olup, mezuniyetinden itibaren, kamu, özel sektör ve ABD – Türk yabancı ortaklıklarda (B&W, CSWI, AEP, Entergy) ağırlıklı olarak termik santral temel/ detay tasarım, imalat, pazarlama, teklif, satış ve proje yönetimi konularında çalışmış, bugüne kadar termik santral tasarım yazılımları konusunda yerli piyasaya, mühendislik firmalarına, yatırımcılara ve üniversitelere danışmanlık vermiştir. MMO ve ODTÜ Mezunları Derneği Enerji komisyonları üyesidir.

http://www.ekonomik-cozum.com.tr/

2012-11-12